Op route door Cambodja (deel 1)

Dag 254 - Maandag 8 juli 2013

Surin, Thailand
We hebben ons gisteravond laten verwennen door een Thaise massage... -Nou ja, verwennen, als we de pijn even buiten beschouwing laten- De conclusie van de dames was, dat we echte 'Westerse lichamen' hebben. Daarmee bedoelen ze, dat we de meeste spieren niet (goed) gebruiken, omdat een Westerling de meeste tijd 'zittend' doorbrengt en daardoor rug en heupen totaal verkeerd belast. Deze conclusie konden wij spontaan met ze delen, omdat we ons bijna niet meer pijnloos konden bewegen na dik twee uren massage. Onze nekken, ruggen en heupen waren zwaar onder handen genomen en schreeuwden om pijnverzachting! Daarom zijn we vanochtend maar begonnen met nóg een massage op de speciale pijnplekken. -pijn moet je met pijn bestrijden, toch?- Het is verbazingwekkend om te ervaren hoeveel een menselijk lichaam aankan; de dames hebben letterlijk sommige van onze spieren en pezen gladgestreken en op bepaalde momenten stonden ze met beide benen op onze kuiten! Onvoorstelbaar, maar na twee uren tranen van de pijn -en soms ook verlichting- voelden we ons toch weer vol energie. -Wat een kracht hebben deze dames in hun handen!-

Nadat we dit massageavontuur achter ons hebben gelaten, gaan we naar de bank om US dollars op te nemen. In Cambodja zijn de US dollars een regulier betaalmiddel. Omdat we niet weten wat ons aan de grens staat te wachten, willen we in financieel opzicht niet voor verrassingen komen te staan. We hebben namelijk al diverse verhalen gehoord en gelezen waarin men vertelt over de 'gebruiken die onder de tafel plaatsvinden'. -een gewaarschuwd mens telt voor twee, zullen we maar zeggen-. We lopen naar bank1 en in een overvolle ruimte worden we verzocht om een nummertje te trekken, maar alvorens we plaatsnemen, willen we er zeker van zijn dat ze dollars kunnen leveren. Een dame doet navraag bij diverse collega's en haar antwoord aan ons luidt dan ook positief. We nemen plaats en wachten onze beurt af om vervolgens te horen te krijgen, dat er dus géén US dollars zijn. 'Geen dollars?, vragen we verrast, 'maar zonet gaf deze dame aan, dat jullie wel dollars hebben'. 'No have, zegt de dame achter de balie. 'U kunt naar bank2, zij kunnen u wellicht wel helpen', zegt ze zonder blikken of blozen. -de kreet 'No have' is zo ongeveer de enige kreet die iedere Aziaat kent. We hebben hem overal al gehoord, maar bij de bank is dit toch wel verrassend-. Maar goed, vol goede moed lopen we naar bank2 een paar honderd meter verderop. We worden door de security naar een etage hoger geleid en een behulpzame cashier vertelt ons, dat hij nog maar één biljet van $100 voor ons heeft. Dit is een veel te grote coupure, als je beseft, dat dit het maandsalaris is voor een gemiddelde Cambodjaan... We geven aan dat we graag kleine biljetten willen en de cashier neemt daarom contact op met bank3 aan de andere kant van de stad en vertelt ons, dat zij meer USD hebben én -vooral heel belangrijk voor ons- kleinere biljetten. We stappen weer in de auto en rijden naar 'Big C', het winkelcentrum van Thailand. We zouden jullie graag een kijkje willen geven in zo'n winkelcentrum, want dit is een hele belevenis op zich. Het is vaak verdeeld in kleine eet- en winkelstalletjes aan de buiten- en binnenzijde van het gebouw met in het midden een enorme supermarkt. Ook is er vaak een 'foodcourt' waar je diverse noodle-, rijst- en fastfoodgerechten kunt eten, vergezeld door een enorm speel- en gameparadijs. En dan is het ook écht een gameparadijs met bijbehorende muziek cq herrie! Op een gegeven moment was het lawaai zo oorverdovend, dat we elkaar niet meer konden verstaan toen we aan onze verse kow pat gai (fried rice) zaten. Het leek wel of wij de enigen waren die rustig van ons eten wilden genieten, want alle (groot-)ouders zaten ongestoord te eten en de kinderen werden vermaakt door een entertainment-team. Dit kunnen wij ons in Nederland niet voorstellen; we hadden er tot dat moment nooit bij stilgestaan dat het leven in Nederland zo 'stil' is... ;-)

Maar... we komen hier voor de US dollars, dus na onze kow pat gai gaan we op zoek naar bank3. Omdat de banken in Nederland vaak groot zijn en al helemaal niet in een kraampje staan, kijken we verrast op, als bank3 niets meer is dan twee wachtrijen met ieder vier stoelen en twee loketten. Ook hier trekken we een nummertje en wachten rustig onze beurt af. Zonder problemen krijgen we de gevraagde US dollars in biljetten van $1, $5, $10, $20 en $50. Terwijl we aan de balie wachten, als de cashier e.e.a. voor ons in orde maakt, zijn we verbaasd door het aantal 'checks' die de bankmedewerkers doen om de juistheid van het aantal dollars en baht (officiële Thaise munteenheid) te bepalen. Eerst tellen ze het vijf keer handmatig en daarna wordt het nog drie keer door de telmachine gehaald. Deze checks doen ze overigens niet alleen bij de bank, maar ook bij de kassa in winkels en bij de benzinestations. Dit is waarschijnlijk heel gebruikelijk, want iedere keer wanneer we bij de benzinestations worden geholpen, geeft de pompbediende aan, dat de 'geldteller' en de 'benzineteller' allebei op 0 staan, alvorens hij begint met tanken. Waarschijnlijk is dit hun manier om aan te geven, dat het eerlijk gebeurt.

Nu we voorzien zijn van US dollars én een volle tank gaan we richting de grens met Cambodja. Het is een korte rit, want het is slechts 40 kilometer rijden. We hebben dit bewust zo gepland, omdat we een eigen theorie hebben bedacht met betrekking tot het oversteken van deze grenscontrole... We hebben namelijk het idee, dat de kleinere grenscontroles minder bezetting hebben en eerder verrast zullen zijn door een bezoek van Nederlanders in een Australische auto. Omdat we ons visum al hebben geregeld, maar weten dat het Carnet niet geldig is in Cambodja, moeten we dus alleen nog een horde nemen met onze auto. We hopen dat de grenswachters zo blij verrast zijn, dat ze ons eerder hartelijk welkom heten in Cambodja, dan ons toegang weigeren. We denken ook, dat het zal meespelen, dat het nu maandagmiddag is en geen zaterdag- of zondagochtend wanneer veel lokalen deze grenspassage oversteken.

Deze grenspassage voelt wederom weer magisch: met onze eigen auto van Thailand naar Cambodja! -stel je dit toch eens voor!- We hebben al diverse scenario's bedacht over mogelijke wantoestanden bij de grens,  maar vol goede moed parkeren we onze auto en lopen enigszins schoorvoetend, maar breed glimlachend naar het loket van Customs. Het passeren van de grens tussen Maleisië en Thailand ging voor ons gevoel heel erg vlot, dus wachten we af hoe het hier verloopt. Het regent en daardoor lijkt een grensovergang gelijk een stuk dreigender, maar we zijn hoopvol gestemd, omdat onze persoons - en autodocumenten voor Thailand in orde zijn.

We worden vriendelijk onthaald en te woord gestaan door een douanier die met verwondering zijn blikken laten wisselen tussen ons en de Nissan. Hij vraagt niets, maar we zien dat hij van deze combinatie helemaal niets begrijpt. We blijven vriendelijk lachen en laten hem nog even door onze paspoorten bladeren. 'You want to enter Cambodia?', vraagt hij terwijl hij ons voorgaat en wijst naar de overkant van de weg. 'You need immigrationform, overthere please.' We pakken onze documenten weer onder de arm en lopen door de regen naar een ander kantoortje. Hier gaat gelijk het loket open en een meneer met een glimlach van oor tot oor vraagt ons of we naar Cambodja willen. Natuurlijk willen we naar Cambodja en graag vandaag nog als het even meezit. ;-)  'You have exit-immigrationform Thailand, Sir?, vraagt de douanier ons. We leveren onze 'uitgaande immigratieformulieren' in en we krijgen ieder een grote EXIT-stempel in ons paspoort en kunnen zo Thailand uitrijden... en daar staan we dan, in Niemandsland. Nu komt natuurlijk het allerbelangrijkste; krijgen we toegang tot Cambodja? Aan de voorbereidingen zal het niet liggen, want we hebben a. een adres van een hotel bij de hand (als 'bewijs van uitnodiging door een derde partij') en b. is ons visum geregeld in Bangkok, dus veel kan er niet fout gaan. We parkeren de auto in het zicht van de douaniers en we lopen naar loket 'Entrance' om een 'immigration Cambodia' in te vullen. De douaniers kijken er nog geen vijf minuten naar, zetten de nodige stempels en overhandigen ons de paspoorten weer. 'You have car registration' vraagt hij en we geven hem onze Carnet. Hij bladert wat door het Carnet en zegt: 'OK, you can drive to customs'. Terwijl we zo nonchalant mogelijk naar onze auto teruglopen, kunnen we niet stoppen met glimlachen. Wat is er waar van de verhalen die we dan gehoord en gelezen hebben? Wederom met succes de grens over! Over twee weken maar eens kijken hoe het gaat bij de grenspassage tussen Cambodja en Vietnam... Voor nu: we're in! -Yesss!-

Het verschil tussen Thailand en Cambodja is gelijk merkbaar. Thailand was tot aan de grens een schoon en verzorgd land. Daar waar ze in Zuid-Thailand nog erg slordig omgaan met hun afval, daar lijken ze vooral in Noord-Thailand erg trots op hun land te zijn, omdat we er bijna nergens afval zagen liggen. Alle straten worden gedurende de dag constant schoongeveegd en met minimale middelen zorgen de inwoners voor orde en netheid in en rond hun huis of kraampje. We hebben er zelfs afval-ophaaldiensten gezien! Maar nu we eenmaal aan de Cambodjaanse zijde zijn, merken we dat de regering weinig tot niets doet om toeristen te verwelkomen. -waarschijnlijk komt dat ook omdat deze grensovergang door weinig toeristen wordt gebruikt-. Ook het land schoonhouden lijkt een onmogelijke opgave voor de inwoners. Werkelijk óveral ligt troep en we denken inmiddels dat de Cambodjanen er vanuit gaan, dat plastic voedzaam is voor plant en dier. Maar goed, we rijden nu dus zonder problemen in Cambodja en dat is voor ons toch wel heel fantastisch! We worden door de douanier er nog wel even op gewezen dat we vanaf nu rechts in plaats van links moeten rijden. Het stuur van onze auto zit aan de rechterkant dus … Dit is vaak ook één van de redenen dat landen als Cambodja, Vietnam en China ‘buitenlandse’ auto’s niet binnenlaten in hun land vanwege de risico’s op ongelukken omdat de bestuurder aan de buitenkant van de weg zit.

Het is al wat later op de middag, het is druilerig weer en we willen daarom niet al te lang meer rijden. Omdat we nog niets gereserveerd hebben, nemen we ons voor om eerst maar op pad te gaan en 'dan zien we onderweg wel weer'. We zijn hierbij even vergeten, dat er gezegd wordt, dat  80% van de bevolking op het platteland geen stroomvoorziening heeft. -wat blijkt zodra de duisternis invalt-. Het is binnen een half uur pikkedonker! De huizen zijn allemaal voorzien van één stroompunt. We zien dat de mensen óf a. de tv óf b. de laptop óf c. een 60W-spaarlamp aan hebben. We moeten toegeven, dat we persoonlijk de voorkeur geven aan die 60W-spaarlamp, omdat deze vaak net ver genoeg straalt om buiten wat richting te geven aan de duisternis. Een hotel of guesthouse vinden we op deze manier vanavond niet meer nu het zo donker is, want omdat de huizen ook echt maar één stroompunt hebben, kunnen jullie begrijpen dat we geen neonverlichting of verlichte uithangborden aantreffen. Volgens de kaart zouden we inmiddels een aantal dorpen zijn gepasseerd, maar in het donker zijn ze gewoon onvindbaar.

Terwijl we inmiddels hebben besloten om dan vanavond sinds lange tijd maar weer eens in onze tent te slapen, rijden we voorbij een gebouwtje dat wél iets meer verlichting heeft, sterker nog, het lijkt wel een gebouwtje van politie of overheid. We zetten de auto in zijn achteruit en terwijl we de oprit oprijden, wordt ook gelijk de poort voor ons geopend. Vier heren kijken ons vragend aan, als we de auto uitstappen... Er wordt wat heen en weer geschreeuwd en er komt een jongeman (Rose) aangelopen die verrassend genoeg bijzonder goed Engels spreekt. We leggen hem uit, dat we een slaapplek zoeken en we al tevreden zijn met een plek waar we onze auto-tentcombinatie neer kunnen zetten. 'Anywhere you want, Sir!, zegt de jongeman terwijl hij met zijn armen gebaard, dat er plek zat is op dit terrein. 'Sir and madam, you are so welcome to sleep here if you like. We have a toilet and bathroom you can use for free', zegt de man weer terwijl hij ons wenkt. We kijken elkaar aan en zijn eigenlijk bijzonder verrast door dit genereuze aanbod en we concluderen ook gelijk dat we ons vannacht geen veiligere plek kunnen wensen dan hier, omdat we het terrein van de Royal Gendarmerie zijn opgereden. -de gendarmerie is hier in Cambodja een onderdeel van het leger en draagt zorg voor de algemene veiligheid van de burgers-.



We parkeren de auto naast de entree, klappen onze tent uit en de heren stappen één voor één nieuwsgierig het trappetje op om een kijkje te nemen in onze tent. Daarna worden we uitgenodigd om met de heren een biertje te drinken en een maaltijd te nuttigen.'Een biertje drinken?', denken jullie nu. Ja, inderdaad, een biertje drinken! Het is ongelofelijk, maar we zitten hier bij de Gendarmerie terwijl alle heren dienst hebben en opgeroepen kunnen worden, maar bier drinken is onderdeel van hun werkdag. Detail hierbij is, dat ons terloops ook nog wordt verteld, dat de meeste ongelukken hier gebeuren door 'alcohol in het verkeer' en dan met name onder jongeren. We vertellen ze, dat alcoholgebruik in het verkeer in Nederland zwaar wordt bestraft en dat drinken bij een agent/militair in functie al helemaal niet aan de orde is. -ze lachen er hartelijk om en openen ondertussen enthousiast hun volgende biertje.- Er worden twee borden met gehakselde kip –de héle kip, dus inclusief organen, kop en poten- geserveerd en we hebben een gezellige avond waarbij zij ons alles over Cambodja vertellen en zij versteld staan over onze verhalen over ‘onze reis’, Nederland en Europa. Het begrip 'kou' is moeilijk uit te leggen aan ze, helemaal als het om sneeuw en ijs gaat. -het bier vloeit deze avond rijkelijk...- Welkom in Cambodja!

Dag 255 - Dinsdag 9 juli 2013
De volgende ochtend worden we al vroeg gewekt. Niet alleen door het vele vrachtverkeer dat voorbijraast, maar ook door de haan die niet alleen de Gendarmerie wekt, maar zo luid kraait, dat hij ook gelijk de inwoners van het dorp verderop wekt. We pakken onze toiletspullen en lopen naar de 'bathroom'. Deze badkamer is niets meer, dan een een lavet met stilstaand water.



Gisteravond vertelde Rose ons, dat zij als werknemers erg blij zijn met hun chef, omdat deze goed voor zijn medewerkers zorgt, omdat de meeste collega's elders geen toilet- of watervoorziening hebben. Met deze kennis in ons achterhoofd zijn we de heren erg dankbaar voor hun gastvrijheid en scheppen vervolgens een paar emmertjes water over ons heen en realiseren ons gelijk dat we met de luxe van (warm) schoon water hebben mogen opgroeien. Onze tanden poetsen we omwille van onze gezondheid maar met vers water uit een flesje. We zijn er inmiddels al aan gewend, maar net zoals in de rest van Azië is ook hier 'het toilet' een gat in de grond en een emmer-met-bakje doet dienst als 'toiletpapier'.



In de schuur vinden we de keuken, hier zijn ook gelijk de slaapplekken van de dienstdoende agenten; houten stretchers met een klamboe. De heren van de Gendarmerie wisselen iedere drie maanden van locatie en daardoor hebben de agenten alle 23 khetts (provincies) en de enige krong (stedelijk gebied Phnom-Penh) al bezocht. De agenten zitten iedere drie maanden 'intern' op een andere locatie. Voor hun bezittingen hebben ze daarom niet meer nodig dan een reistas en deze zijn keurig uitgestald of opgehangen in 'de kast', een stok met daaraan enkele kledingstukken en hun uniform.

De cultuurverschillen zijn groot. Een van de heren vertelt ons, dat hij per maand $60,- verdient. Om jullie een idee te geven: de huur voor een klein huisje bedraagt hier $40 tot $50 per maand. Dat een pakje sigaretten $1,- kost en een blikje Coca-Cola $0,50 maakt bovenstaande bijna ongeloofwaardig. Ze vertellen ons, dat de meeste boeren een eigen huisje op het platteland hebben en geheel in hun eigen onderhoud voorzien door op het land te werken. Dit spaart de mensen huur uit en met de verkoop van hun oogst kunnen ze nog wat extra's verdienen.

Omdat we ook in Cambodja mobiel internet regelen, zijn we wederom verrast door het enorme prijsverschil tussen Azië en Nederland m.b.t. mobiele telefonie en internet. Daar we in Thailand nog maar €20,- betaalden, kost het ons hier $7,- in totaal voor vier weken, t.w. $2,- voor het simkaartje en $5,- voor onbeperkt internet. Toen we de heren van de Gendarmerie om advies vroegen, stelde Rose voor om op zijn brommer een simkaartje te halen in het dorp verderop. Margrethe stapt achterop en samen rijden ze naar Kralanh.

Ook hier zouden we jullie weer graag even rond laten kijken, omdat de dorpen hier niet meer zijn, dan een lange rij winkelkraampjes aan weerszijden van de straat met in het midden van het dorp vaak een rotonde of beeld, die op deze manier aangeeft, dat je in het centrum bent en daardoor ook gelijk de parkeerplek is voor alle scooters.



De winkelkraampjes bestaan uit kleurige parasols, een kleine vitrine en een stoel of hangmat -waar de eigenaar op zit of in ligt als hij op zijn klanten wacht-. Overigens is gewoon álles te koop in deze dorpen. Van groente en fruit tot lampenkappen, brommers en doe-het-zelf-materiaal. Het is ook hier weer geweldig om te ervaren, dat de betekenis van het woord concurrentie nog niet zijn intrede heeft gedaan, want als de verkoper van het simkaartje geen 'sim-knipper' heeft, verwijst hij ons zonder enig probleem door naar een andere kraam waarvan de eigenaar het op zijn beurt geen enkel probleem vindt om een simkaart van een collega-telefoonaanbieder in onze iPhone te plaatsen. -zou je in Nederland eens moeten proberen...-

Terwijl Margrethe samen met Rose op de scooter naar het dorp is, drinkt Martin een kop koffie met de heren van de Gendarmerie. Dit terwijl de agenten ondertussen druk aan het werk zijn met... 'hangen in de hangmat'.



De manager stapt samen met zijn vrouw in de auto om in zijn 'cement shop' aan de slag te gaan. De manager is niet alleen politieagent, maar ook eigenaar van een bedrijf dat tegels en zand verkoopt. Deze werkzaamheden kunnen hier in Cambodja prima gecombineerd worden... Het hoofd van dit districtskantoor zit ondertussen onderuitgezakt naar een film te kijken, die hij afspeelt op de laptop. Omdat er te weinig elektriciteit is op het platteland heeft hij de laptop aangesloten op een accu...



We nemen afscheid van de gendarmerie en eindigen vandaag onze dag in de stad Siem Reap. Omdat we morgen 'Angkor Wat' gaan bezoeken, is dit een prima uitvalsbasis. Siem Reap is namelijk een grote stad die zich door de opkomst van het toerisme goed heeft weten te ontwikkelen. Honderden, zo niet duizenden eetkraampjes, restaurants en hotels schreeuwen ons tegemoet, afgewisseld door de verkopers van souvenirs en andere goedbedoelde rommeltjes. Daar Phuket-Thailand vooral op Russen leek ingesteld, zo zijn hier veel Franse toeristen te vinden. Door de geschiedenis tussen Cambodja en Frankrijk zijn er niet alleen veel gebouwen uit de koloniale tijd bewaard gebleven, maar ook veel Cambodjanen kunnen zich nog steeds prima redden met de Franse taal.

We lopen 's avonds nog door de bruisende uitgaanswijk 'Pubstreet' en moeten weer lachen als we zien hoe menig toerist zich laat strikken voor een massage, een tattoo, 'western food' of een gewoon een vers 'Cambodjaans broodje gezond', voor de hoofdprijs. Terwijl we hier zo lopen, begrijpen we binnen vijf minuten wat men bedoelt met de 'Cambodjaanse opdringerigheid'; elke tuk-tuk chauffeur, elke verkoper, elke gastvrouw bij haar restaurant en elke minder-valide wil iets van je. Opdringerig, volhardend, maar bovenal vaak hondsbrutaal! We zien met lede ogen aan hoe sommige moeders met hun baby 'leuren' en dan met droevige ogen vragen om 'one dollar'. Helaas kunnen we niet zien of deze moeder écht hulp nodig heeft, maar als er in iedere straat minimaal vijf moeders lopen en ze specifiek de toeristen aanspreken, twijfelen we hardop aan de waarheid. Het is hier in Cambodja zelfs zo erg, dat we later tijdens ons verblijf de ouders 'onder het genot van een biertje gezellig een potje zien zitten kaarten' terwijl hun kinderen op pad worden gestuurd met koopwaar. Deze kinderen zijn soms nog zo klein dat ze nog niet goed kunnen praten, maar dat ze het woordje 'dollar' al prima uit kunnen spreken. Het toerisme zorgt voor veel inkomsten in Cambodja, maar zorgt op deze manier ook voor de nodige 'verderf'. Ook hier heeft de sexindustrie zichzelf in de hand gewerkt. We zien jonge jongens en meiden met véél oudere Westerlingen lopen. -we denken er het onze van... Bah!-

Wanneer we voor de zoveelste keer de zin ’You want  tuk-tuk, Sir?’ krijgen te horen laten we onze autosleutels maar zien. ‘You have car?’ is vaak de verbaasde reactie maar ze stoppen dan tenminste wel met hun vervelende opdringerigheid.

Dag 256 - Woensdag 10 juli 2013
Vandaag bezoeken we de archeologische meesterwerken cq. monumenten -70 tempels, graven en oudere ruines- van Angkor, gelegen in groene bossen en rijstvelden. Voor degenen die nu diep in hun geschiedeniskenniscentrum moeten graven maar zodra we de naam Lara Croft* noemen, zullen jullie het wel herkennen. Althans, de foto's! Bijna zes eeuwen, tussen 900 en 1432, was Angkor het politieke en religieuze centrum van het grote Khmerrijk. De restanten van de metropool Angkor zijn nog terug te vinden in Noordwest-Cambodja.



Het grootste religieuze monument ter wereld is Angkor Wat. Deze ‘stad die een tempel is’ is in de 12de eeuw gebouwd. In het midden staat een tempel met vijf torens in de vorm van een lotusknop. De buitenmuren symboliseren de rand van de wereld en de gracht symboliseert de kosmische oceaan. Iedere tempel of iedere pagode is bewerkt en laat enorme beeldhouwwerken zien; aan een van de enorme lange gangen zien we een paneel van 600 meter lang waarop beeltenissen van glimlachende hemelnimfen zijn te zien. –onvoorstelbaar mooi!-

Angkor is voor het grootste gedeelte gerenoveerd en open voor publiek, maar het overgrote deel van het tempelcomplex is onaangeroerd en daardoor 'verborgen' onder grote zware wortels van de omringende vijgenbomen.



Het complex maakt op ons een diepe indruk, vooral omdat het zo immens groot is en deze hele stad letterlijk met mankracht is gebouwd. Er zijn diverse theorieën over de bouw van het complex en waarom juist dit complex naar het westen is gericht, naar de ondergaande zon, het symbool van de dood. Ieder blok steen heeft een gat van 2,5 cm doorsnede en 3 cm diep; wellicht werd dit gebruikt voor een metalen verbinding tussen de stenen, maar het kan ook zijn dat deze gaten geslagen werden om transport te vergemakkelijken. Niet alleen de bouw is indrukwekkend, maar ook het fraaie beeldhouwwerk is vakmanschap.

Onderweg stoppen we even om een paar foto's te maken en er komt een meisje op ons toe gelopen. We zeggen haar gedag en ze bekijkt ons eerst kritisch, om vervolgens dichterbij te komen en met uitgestrekte hand en volmaakt perfect pruillipje om een dollar te vragen

.

Als we haar in het Fries aanspreken en aangeven dat we haar heel aardig vinden, maar dat er zoveel kinderen 'die ene dollar' nodig hebben, lijkt ze ons heel goed te begrijpen, want ze wil wel onderhandelen over de aalmoes! Spontaan zegt ze: 'No have one dollar? You give me 1000 riel'. -tja, dat is handelsgeest!-

Veel toeristen moeten met een tuk-tuk of huurfiets -of hebben de luxe van een eigen fiets, zoals jullie, Ed en Gerjo- zich van tempel naar tempel verplaatsen. Wij hebben de luxe om met de auto door het prachtige complex te rijden.



We wijken dan ook af van sommige verharde paden en dit resulteert in geweldig fotomateriaal. -vooral onze auto onder één van de poorten van de ommuring vinden we zelf toch wel een heel bijzondere foto- Helaas hebben we vandaag niet de beste fotodag getroffen vanwege het bewolkte en grijze weer. We hadden graag de zonsondergang bij Angkor Wat willen zien, maar deze is aan ons voorbij gegaan.

* Hier de bomen uit de film Lara Croft - Tomb Raider met Angelina Jolie. (Ta Prohm)

Dag 257 - Donderdag 11 juli 2013
Gisteren was het dan misschien nog erg bewolkt en regenachtig, nu is het bijzonder mooi weer en daarom willen we vandaag een boottocht maken naar de drijvende dorpen langs de oevers van het Tonlé Sap Lake, het opvallendste natuurverschijnsel in Cambodja, maar op route komen we eerst langs het 'palendorp' Chong Knaes.



In dit dorp speelt het gehele leven zich op dik tien meter boven de grond af. In het natte seizoen zijn de mensen in ieder geval gewapend tegen het wassende water. Het is voor ons -nu het nog relatief erg droog is- heel lastig voor te stellen, dat het water hier soms tot aan de dijk staat. De huizen, het ziekenhuis, het politiebureau en de scholen, alle gebouwen staan op palen. Zelfs het speelveld voor de kinderen staat 'op hoogte'. Het ziet er wel erg bijzonder uit!



Zodra we ergens met onze camera in de weer zijn, komen kinderen vanuit alle hoeken naar ons toe gerend. Ze willen het liefst allemaal op de foto gezet worden, waar we ook zijn. Dit levert ons iedere keer weer veel lachende gezichten en vrolijke plaatjes op!



We vervolgen onze weg over de dijk en komen bij de boothaven van Chong Knaes, gelegen aan het Tonlé Sapmeer, aan. Het Tonlé Sapmeer groeit in het droge seizoen van 2.500 km2 naar 12.000 km2 in het regenseizoen en is hierdoor het grootste zoetwatermeer van Zuidoost-Azië. Het ecosysteem in dit meer is bijzonder gunstig en zorgt voor het bestaan van meer dan 200 vissoorten, watervogels en reptielen. Het meer beslaat dik 7% van heel Cambodja en levert meer dan de helft van de jaarlijkse visproductie in Cambodja! Schreven we hierboven nog over de handelsgeest van een pientere jongedame, vandaag lijkt de eigenaar van de botenverhuur onvermurwbaar. We zijn inmiddels aardig op de hoogte van de reële prijsniveaus en schrikken dan ook terug als de verhuurder ons naar ons idee een veel te hoog bedrag vraagt. Natuurlijk is dit zijn goed recht, maar wij vinden het eigenlijk ronduit belachelijk. We lopen terug naar de uitgang, maar als we vernemen, dat er een Franse meneer bij de balie staat die nog meer moet betalen omdat hij alleen reist, stellen we voor om met z'n drieën een bootje te huren. Dit is voor de verhuurder geen probleem, maar dat verandert voor hem niets aan de prijs. We moeten  er hartelijk om lachen en maken er eerst nog een grapje over, maar de verhuurder blijkt heel serieus. Als we hem uitleggen hoe e.e.a. in Europa werkt en dat je met drie personen gemiddeld minder betaalt dan met twee, sputtert hij nog even tegen, maar uiteindelijk stappen we met z' drieën in de boot tegen gereduceerd tarief. -we zijn en blijven Zeeuwen... Euhm, Friezen!-

De tocht voert ons langs de vele bootjes en drijvende dorpen langs de oever van en op het Tonlé Sapmeer.



Midden op het meer drijft een restaurant dat tevens dienst doet als souvenirshop en 'crocfarm'. Persoonlijk vinden wij het erg triest om te zien hoe hier wel honderd krokodillen opeengepakt in een kooitje liggen, maar deze dieren leven tenminste nog, want eenmaal binnen in de souvenirshop is hun leventje voorbij en worden ze als 'souvenir' verkocht in de vorm van sleutelhanger, handtas of flesopener.

Dit bezoek aan Cambodja leert ons te relativeren, want deze krokodillen en de toeristen zijn nu eenmaal een grote bron van inkomsten voor deze mensen. Rondom de drijvende 'markt' dobberen kleine bootjes met vrouwen en hun kinderen. De kleintjes hebben allemaal een slang om hun nek en voor 'one dollar' mogen we met hun slang op de foto. Het is misschien bizar, maar we realiseren ons, dat deze kinderen waarschijnlijk eerder 'one dollar' kunnen zeggen, dan 'mama' of 'papa'.



Uit principe willen we niet meewerken aan deze kind-industrie, maar toch willen we graag ons steentje bijdragen aan het welzijn van deze gezinnen. De gids is ons net voor en geeft aan, dat we langs een schooltje komen met 350 leerlingen, waarvan er 130 wees zijn en in dit schooltje 'wonen'. Hij vertelt dat deze school ontzettend dankbaar is voor alle bijdragen die toeristen willen doen in de vorm van rijst, water of schoolspullen. Als we bij het schooltje zijn, drijft aan de overzijde van de school een 'winkel' waar we een zak rijst kopen, waarmee ze minimaal 90 maaltijden kunnen bereiden. De kinderen springen blij om ons heen en de directeur heet ons welkom. We mogen een kijkje nemen in hun klaslokalen, in de speelzaal en de keuken en nadat we de rijst overhandigd hebben, varen we weer richting het haventje.

Op route naar Siem Reap komen we langs het echte Cambodjaanse leven. Het hele leven speelt zich buiten af. De mensen gebruiken hun woning als slaapplek; koken en eten gebeurt buiten hun huisjes. Lange nauwe straatjes met altijd en overal eetstalletjes en kraampjes.



Buiten de dorpen is Cambodja een vlak land, vergelijkbaar met Nederland. Zo nu en dan een heuvel, maar bergen kunnen we het niet noemen. Vooraf hadden we ons Cambodja heel anders voorgesteld en zijn dan ook benieuwd of dit vlakke landschap ook nog zal veranderen als we meer naar het zuiden rijden.



Booking.com weet ons te vertellen, dat het Okay Hotel een 'gastvrij en gezellig' verblijf biedt, waarvan geen woord gelogen blijkt als we de parkeerplaats van het hotel oprijden. Een enthousiaste dame heet ons welkom en kletst samen met haar collega's onophoudelijk over 1001 dingen. Door de vele jonge gasten en van oorsprong is het een backpackers-hotel, maar door de prima kamers, de service en de gastvrijheid zijn ze die status al lang voorbij! 's Avonds genieten we op het dakterras van een biertje en bailys én het geweldige uitzicht. -super!-

Dag 258 - Vrijdag 12 juli 2013
Wie in Cambodja is, kan niet voorbij gaan aan de verschrikkingen die hebben plaatsgevonden onder het regime van de Rode Khmer, met zijn communistische leider Pol Pot. Deze man heeft op 17 april 1975 binnen 48 uur meer dan twee miljoen mensen naar het platteland verdreven vanuit de stedelijke gebieden. Hij installeerde de regering van Democratisch Kampuchea (DK) en wilde een samenleving 'zonder onderdrukkers en onderdrukten', dus geld, bezittingen, scholen, wetten, godsdienst, markten en bewegingsvrijheid werden afgeschaft of afgenomen. In de periode van 'drie jaar, acht maanden en twintig dagen' van moorden en martelen hebben meer dan 1,5 miljoen mensen het leven gelaten. Degenen die niet door geweld om het leven zijn gekomen, zijn veelal door honger en ziekte gestorven. Uiteindelijk heeft Vietnam een bevriend regime geïnstalleerd en voorzichtige pogingen gedaan om het land weer te stabiliseren. Scholen werden weer heropend en er werd weer geld in omloop gebracht. We hebben het idee, dat de Cambodjanen deze periode zo snel mogelijk willen vergeten en er weinig tot niet over willen praten.

Inmiddels weten we dat veel Cambodjanen de waarheid rondom de Rode Khmer in het midden laten en er een eigen geschiedenis op na houden, omdat we met enkele –jonge- mensen hebben gesproken en zij Pol Pot niet veroordelen, maar juist Vietnam de schuld geven van de verschrikkingen die hebben plaatsgevonden. Ook durven veel mensen niet openhartig en eerlijk hun mening te geven, omdat ze daardoor het gevaar lopen te worden opgepakt of zelfs te worden vermoord. In heel Cambodja zijn veel -onopvallende en onbereikbare- plekken die herinneren aan dit afgrijselijke regime, maar er zijn slechts -of moeten we zeggen 'gelukkig’- enkele plekken die wel bezocht kunnen worden. De 'Killing Fields' in Choeung Ek is in Cambodja wel de bekendste herinneringsplek.

Vandaag rijden we via Battambang naar de 'Killing Caves' van Phnom Sampeau. Deze grotten getuigen van de gruweldaden die de Rode Khmer heeft aangericht, net als de 'Killing Fields'. Rondom deze grotten zijn mensen doodgemarteld en daarna via een opening in de grotten naar beneden gegooid.



Er was een grot voor mannelijke slachtoffers en een voor vrouwen. Om deze slachtoffers te kunnen blijven herinneren, heeft men de kleding van de doden in de grotten opgehangen en de botten en schedels zijn in een monument uitgestald.



De sfeer die hier hangt, bezorgt ons kippenvel en de beeltenis op een schilderij willen we niet als waarheid aannemen... -respect...-

We stappen gelaten in de auto, maar om ons hoofd na deze indrukwekkende grotten op andere gedachten te krijgen, vervolgen we onze route richting de 'noris', de bamboetreintjes. Deze zijn uniek hier in de omgeving en hebben ooit dienst gedaan als mijnenvegers tijdens de burgeroorlog in de jaren '80, maar zijn daarna ingezet voor de bevolking door het gebrek aan openbaar vervoer. Inmiddels zijn deze treintjes niet meer in gebruik, maar toeristen kunnen nog steeds een ritje op deze 'noris' maken. De voertuigen hebben een platform van bamboe op een stalen frame. Ze worden aangedreven door een motorfietsmotor en hebben geen remmen. Omdat er maar één spoor is, wordt het treintje met de lichtste lading uit elkaar gehaald om de andere trein te laten passeren.-rare jongens, die OV'ers!-

We zijn nog zwaar onder de indruk van wat we gezien hebben bij de Killing Caves en we hebben hierdoor veel gespreksstof tijdens de twee uur durende terugreis naar Siem Reap. Ons verblijf in Okay Hotel heeft ons goed voldaan, dus we gaan er nog een nachtje boeken. Omdat we vanochtend al uitgecheckt waren en aangegeven hadden, dat we in Battambang zouden overnachten, worden we nog enthousiaster onthaald dan gisteravond. Helaas kan de vrolijkheid van de medewerkers onze vermoeidheid niet wegnemen en we lopen daarom gelijk door naar onze kamer. Dat we allebei toch erg geraakt zijn, door wat we hebben gelezen en gezien vandaag, blijkt ook nog wel, als Martin spontaan een verkeerde kamer binnenloopt. De kamer bevindt zich op dezelfde plek naast de lift, maar op een verdieping lager... Een man en en vrouw kijken verschrikt naar hun spontane gast en met angstige grote ogen kijken ze Martin na als hij zich ondertussen verontschuldigend uit de voeten maakt. ;-)

Dag 259 - Zaterdag 13 juli 2013
We pakken onze spullen bijeen, laten ons -weer- uitzwaaien door de medewerkers van het hotel en stippelen onze route uit richting Phnom-Penh. De afstanden zijn vergeleken met andere landen relatief kort hier in Cambodja, daarom doen we het rustig aan vandaag. We komen op deze manier al aardig in het ritme van het Aziatische leven. De Aziaten lijken namelijk hun hele leven 'rustig aan te doen'; ze zijn druk met hangen, liggen, eten of slapen. Dit doen ze niet alleen thuis, maar ook in de restaurants, in de winkels, in de auto, op de brommer of gewoon op straat. Hangen en liggen doet men hier overal! Ieder huisje heeft minimaal één hangmat tussen de bomen hangen en als de bewoners niet hangen, dan liggen ze vaak op een soort van twee-persoonsledikant zonder matras. Dit ledikant staat vaak naast de deur en doet dienst als sociale-, eet- en slaapplek. -of als kap- en beautysalon, niet te vergeten!-. We zijn ook van mening, dat het begrip 'hangjongeren' hier in Azië is bedacht en niet in Nederland.

Ook eten heeft hier een grote sociale functie; van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat zijn de Aziaten aan het eten. De eetstalletjes zijn daarom altijd drukbezet tot in de kleine uurtjes. Als de mensen niet eten of werken, dan slapen ze. Het begrip 'werken' heeft hier overigens een totaal andere betekenis dan in de Westerse cultuur. Zoals we al eens eerder hebben geschreven, is de hoeveelheid werk niet toereikend om alle medewerkers bezig te houden. Iedere kassa heeft daarom twee medewerkers; één om de kassa te bedienen en één om de boodschappen in de -minimaal vijf!- plastic tasjes te laden. Soms staat er nog een derde persoon -uiteraard 9 van de 10 keer met de handen in de zakken- bij om de eerste twee medewerkers te assisteren ?!?. In hotels staan minimaal twee receptionisten en bij een willekeurige winkel schieten ons zes medewerkers te hulp, terwijl twee personen zich prima zouden kunnen redden met het gemiddeld aantal klanten op één dag.

Luieren of slapen is hier helemáál een belevenis op zich. Omdat de medewerkers weinig tot niets hebben te doen, verdienen zij hun geld soms letterlijk met slapen. Dit slapen doen zij niet 'achteraf' of uit het zicht, nee, gewoon vóór de winkel en het liefst 'veilig' met de armen over de kassa. We maken het mee, dat de winkelbediende gewoon vanuit de luie stoel aanwijzingen geeft en de klant zelf het product pakt.



We moeten eerlijk toegeven, dat er ook enorm hard en zwaar werk wordt verricht. Machines zien we weinig en alles gebeurt met 'handkracht'. Het begrip ARBO is hier niet bekend en dat is maar goed ook, want anders zou de hele bouw voorgoed stilgelegd moeten worden. Bouwvakkers werken hier volledig onbeschermd en op enorme hoogten terwijl ze zonder persoonlijke bescherming balanceren op de 'steigers' -niet meer dan een enkele bamboetak- en de vaak hele jonge -en vrouwelijke- grondarbeiders zijn de hele dag in de brandende zon bezig met het scheppen en versjouwen van grond of stenen.

Onderweg stoppen we even om wat te drinken en binnen twee minuten hebben we 'publiek'. Een moeder met haar baby loopt naar de buren en even later staan ze gezamenlijk op nog geen 20 meter afstand naar ons te kijken alsof we een attractie zijn. Ze giechelen en spreken ons aan in het Cambodjaans. Helaas begrijpen we elkaar niet, maar met handen en voeten hebben we toch een soort van gesprekje. Wij gebaren dat we met de auto op reis zijn en in de tent slapen en de dames geven aan waar ze wonen en wie hun kinderen zijn. We hebben ondertussen een kop thee gezet, maar de dame nodigt ons uit om bij haar langs te komen. We vinden dit een bijzonder gastvrij aanbod, maar geven aan dat we op doorreis zijn en bedanken haar hartelijk voor haar uitnodiging. We stappen weer in de auto en zie onderweg prachtige huizen 'op palen'. Jullie moeten je voorstellen, dat de weg waarop we rijden de dijk is en dat aan de ene zijde de rijstvelden zijn en aan de andere zijde de woningen staan. Deze huizen staan door de palen soms wel vier meter hoger dan het maaiveld. De bijbehorende kleurrijk versierde trappen zien er uitnodigend uit.

Terwijl we het landschap aanschouwen zien we overal plastic hangen. In ieder weiland en bij iedere woning hangt een verticale reep plastic. Het ziet er vreemd uit, maar als we het nader bekijken, blijkt het een ingenieus wateropvangsysteem. Als het regent -en dat is vaak tijdens het regenseizoen- wordt de regen opgevangen in het plastic en druppelt dan automatisch in het 'reservoir' dat er onder hangt. We vinden het een supersysteem!- Wij vinden de Aziaten tot nu een bijzonder inventief volkje; overal vinden ze een oplossing voor. Als de boer geen tot weinig eigen grond heeft om zijn koeien te laten grazen, dan maakt hij gewoon een ommetje met ze.

De oplossing voor groot transport, als hun brommer of auto te klein is -of hun vracht te groot- is het verlengen of verhogen van hun vracht.



We zien vrachtwagens die nog zeker met meer dan twee meter vracht aan de achterzijde uitsteken naar hun bestemming rijden. Brommers die naast hun lading van tien meter hoog, vier meter breed en vijftien meter lang ook nog een passagier meenemen. We beleven de meest hilarische momenten onderweg! Stel je toch eens voor, dat je wordt ingehaald door een brommer die met een stapel tien meter lange boomstammen onderweg is of dat je achter een partij levende varkens aanrijdt. Nu is transport van levende dieren niet zo heel bijzonder, maar wel als we jullie vertellen, dat ze achterin een pick-up truck vastgebonden liggen... op hun rug met het groen tussen de poten zodat ze een beetje bescherming hebben tegen de zon.



Ook schoolbussen vervoeren nét een paar personen meer, dan toegestaan. Onlangs lazen we op nu.nl dat er een busje op de Duitse wegen is aangehouden, omdat er maar liefst 24 personen in zaten. Daar zullen de Cambodjanen hartelijk om lachen, want hier worden in de schoolbussen zoveel personen vervoerd, dat de laatsten letterlijk het dak op kunnen. Het is onvoorstelbaar, dat iedereen hier weer iedere dag veilig thuis komt.

Als we al twijfelen aan de veiligheid, dan is dat wel op de hoofdweg richting Phonm-Penh. Terwijl we inmiddels al bijna een week in Cambodja rijden en nog geen enkele keer hebben hoeven klagen over het wegdek, zijn we verrast door de slechte staat waarin deze 'A1' verkeert. Daar waar we juist op deze belangrijke hoofdader een nieuw wegdek verwachten, kunnen we niet sneller rijden dan 40 km/u omdat we het ene gat na het andere moeten ontwijken. Omdat er aan onze rechterzijde aan de weg gewerkt wordt -...hoe lang men al bezig is en en hoe lang men nog bezig zal zijn... geen idee!- moeten we ook nog goed opletten om niet 50 cm naar beneden te storten. Begrijp ons goed, we klagen niet, want vanaf de eerste kilometers in Maleisië tot heden hebben we alleen nog maar op perfect (én vaak nieuw) asfalt mogen rijden. We voelen ons alleen maar bevoorrecht om hier in onze auto te zitten, want als we de bewoners op hun fiets of brommertje zien zitten, voelen we met ze mee. In de stromende regen, diepe kuilen, steenslag en nog blijven bewegen met hun vaak enorme vracht achterop...

Het is halverwege de middag, dus we kunnen vandaag gerust wat extra tijd nemen om onze route naar Kratie te vervolgen. Hier willen we graag de Irrawaddy-dolfijnen spotten. Deze bedreigde dolfijnen met hun stompe neuzen en kleine vinnen leven met slechts 80 soortgenoten in de rivier de Mekong, nabij Kratie. We bekijken de wegenkaart en zien dat er een onverharde route naar deze stad leidt. We stoppen even bij een eetstalletje -dat ook gelijk beautysalon en wasstraat is- en terwijl we een cola drinken 'praten' we nog even met de eigenaar. Als hij ons met handen en voeten vraagt waar we vandaag naar toe gaan, wijzen we in de richting van een onverharde weg langs de Mekong en zeggen dat we naar Kratie gaan. Hij schudt met zijn hoofd en zwaait met zijn handen als gebaar dat we dat niet moeten doen. Omdat we elkaar niet goed begrijpen, kan hij ons niet uitleggen waarom we niet deze weg moeten nemen maar er voor zouden moeten kiezen om via de hoofdweg te rijden. We stappen in de auto en pakken -uiteraard- toch de onverharde route. Na nog geen kilometer te hebben gereden, moeten we toch terugkomen op zijn advies. Meneer heeft ons vast willen waarschuwen en had ons willen vertellen, dat de weg onbegaanbaar is en niet meer is dan een modderpoel met diepe, niet te overbruggen kuilen die ook nog eens volstaan met water. In Australië hebben we  honderden kilometers off-road gereden en hebben we voor de nodige hete vuren gestaan, maar wel altijd onder 'veilige' omstandigheden d.w.z. nooit ten koste van de auto –m.u.v. ons rivieravontuur…-. Als deze weg zo nog 20 kilometer doorgaat, staan we straks met 4 lekke banden en een chassis waarvan ieder onderdeel is los geschud.

We hadden graag naar Kratie afgereisd om er de dolfijnen te zien, maar als we internet raadplegen, blijkt dat zich in Vietnam ook nog een mogelijkheid voordoet om deze dieren te spotten. We moeten namelijk nog een flink stuk 'omrijden' nu de 4x4-route niet begaanbaar is en dus nu genoodzaakt zijn om via de hoofdweg naar Kratie te rijden... We besluiten anders en vervolgen onze route richting Phnom-Penh. Zoals we al eerder schreven hebben we over de kwaliteit van de hoofdwegen niets te klagen. Soms hebben we wel eens een paar honderd meter over zandweg moeten rijden, maar dat was alleen omdat men bezig was met 'postzegelwerkzaamheden' van de hoofdweg. Maar hoe dichter we bij Phnom-Penh komen, hoe meer we op bovenstaande woorden terug moeten komen. Ook hier zijn ze met wegwerkzaamheden bezig, die volgens ons al jaren geleden opgestart zijn.

Op zo'n vijftig kilometer voor Phnom-Penh ontstaan er de nodige kuilen en gaten in de weg en dit wordt alleen maar erger naarmate we dichterbij komen. Misschien zijn de wegen dan onbegaanbaar; aan de voorraad benzine zal het in Cambodja niet liggen. Per literfles beschikbaar voor brommerrijders en in jerrycans op voorraad voor de auto’s.



We rijden wel op asfalt met officieel slechts twee rijstroken, maar aangezien men hier heel sociaal rijdt -of regels aan de laars lapt- kan men dus officieus zonder problemen vier tot zes rijstroken 'creëren'. Als men in Nederland aan de weg werkt, zorgt men er voor, dat het verkeer in allebei de richtingen zonder problemen over één rijstrook kan blijven rijden. Vooral op een hoofdweg of verkeersader vindt men het in Nederland van belang dat er doorstroming is. Hier dus niet... Aan allebei de zijden van de weg liggen brede 'zandpaden' -die door de vele regen in no time veranderen in een crossbaan- en de werkzaamheden vinden plaats aan de gehele weg. Je mag er ook niet vanuit gaan, dat men bij A begint en dan keurig stap voor stap eindigt bij B. Nee, men begint 'ergens' en verderop nog weer 'ergens'. Er is totaal geen structuur in de werkzaamheden te herkennen en het lijkt ook niemand te storen. Één ding kan de Nederlandse automobilist hier nog wel leren en dat is sociaal zijn t.o.v. fietsers en brommers als het regent. Als de verkeerssituatie het toelaat, zal de automobilist niet door een waterplas rijden als naast hem een (brom)fietser rijdt. -dit hebben we in Nederland vaak genoeg anders meegemaakt...-

We rijden Phnom-Penh binnen. Het is al donker en het regent al een hele tijd. Terwijl op het platteland weinig tot geen elektriciteit is, merken we er in de steden niets van. Alles is verlicht en het vinden van een hotel is dan ook geen probleem. We hebben over Phnom-Penh gelezen, dat het een vieze, drukke en onprettige stad zou zijn, maar voor ons is het tegendeel juist waar. Morgenvroeg zullen we pas zien hoe deze stad er bij daglicht uitziet, maar tot nu toe zien we keurige brede asfaltwegen, prachtige verzorgde parken en wederom een overvloed aan hotels, restaurants en eetstalletjes.

Één ding in het bijzonder valt ons wel gelijk op: Phnom-Penh is het bruisende 'autoparadijs' voor liefhebbers van de Toyota Landcruiser, de Lexus 350 en de Range Rover Sport. Dit geeft ook gelijk, zoals in veel landen waar armoede heerst, het schrijnende verschil weer tussen arm en rijk. We hebben geconcludeerd dat men in Cambodja arm of rijk is en dat hier geen 'klasse' meer tussen zit. Terwijl de meerderheid van de Cambodjanen blij is, dat zij met hun minimale (financiële) middelen voor een (brom)fiets heeft kunnen sparen, doet een kleine maar bijzonder rijke groep zich tegoed aan absurde luxe. Hier in Phnom-Phen is, zoals in iedere wereldstad weer geen nee te koop.

Op een gegeven moment raken we in gesprek met een jonge Cambodjaan. Hij vertelt ons dat corruptie hier de politiek leidt. Zichtbaar ontroerd vertelt hij over de moord op zijn oom; zijn oom was milieu-activist en maakte zich sterk om illegale bomenkap tegen te gaan. Omdat meer dan 50% van Cambodja bestaat uit oerwoud en bekent staat om zijn goede kwaliteit hardhout, worden de gezinnen die in de oerwouden leven verdreven en verdwijnt het geld dat met deze illegale bomenkap wordt verdiend in de zakken van de rijken. Omdat de verjaagde gezinnen vaak niets bezitten, is het moeilijk om in hun onderhoud te blijven voorzien. Armen worden hierdoor armer en de rijken worden rijker.

De afgelopen jaren schijnt Japan 90 miljoen USdollar aan economische steun te hebben gegeven aan Cambodja, waarbij slechts 17 miljoen USdollar werkelijk bij de bevolking terecht gekomen is, in de vorm van scholing en gezondheidszorg. De rest van het geld blijft bij de grote politieke machten hangen en niemand weet wat er mee gebeurt. Wij hebben onze conclusie over deze 73 miljoen US dollar al getrokken: hiermee zijn de Lexus 350's en het propagandamateriaal van dezelfde politieke figuren gefinancierd. Door het hele land zien we zwarte Lexus 350's rijden met grote pamfletten van een en dezelfde partij. We willen over deze manier van politiek bedrijven op dit weblog niet te uitgesproken zijn, maar denken er absoluut het onze van.

Het stemt ons daarentegen erg verheugd, dat niet alleen de huidige politiek leiders propaganda voeren, maar ook nieuwe sociale partijen zich verkiesbaar stellen. Partijen die gelijkheid en een betere toekomst nastreven. Tijdens ons verblijf hier in Cambodja worden we regelmatig voorbijgereden door een lange stoet van versierde auto's, brommers en mensen. Met name de aanhangers van de partij die zich inzet voor de toekomst van de jongeren (No.7) is enorm. Dat de jongeren (weer) vertrouwen in de politiek hebben en vrijuit propaganda mogen voeren, is een prachtige ontwikkeling. Mocht deze partij een stem krijgen in de Cambodjaanse politiek, dan nog zal het nog vele jaren duren voordat er verandering zal optreden en de inwoners verlost raken van jaren van corruptie, politiek machtsvertoon en onderdrukking.

Dag 260 - Zondag 14 juli 2013
Terwijl het gisteren nog regende, worden we vandaag wakker met een strak blauwe lucht en de zon hoog aan de hemel. We hebben vannacht in het Good Luck Hotel in Phnom-Penh geslapen en terwijl we weten dat we nog een of twee nachten in deze stad zullen blijven, pakken we toch onze spullen weer in en checken uit. Vanavond zoeken we een iets 'vriendelijker' gasthuis, want in deze stad vindt men in iedere straat hotels en guesthouses.

We gaan eerst richting het Koninklijk Paleis. We parkeren de auto en gelijk komt er een securityguard naar ons toe gelopen en vraagt 1,- USdollar parkeergeld. We wantrouwen zijn 'goede bedoelingen' en vragen hem waarom? ‘For parking’ is zijn antwoord. ‘Parking?’, zeggen we, ‘why?’. Hij mompelt wat en daardoor verrouwen we hem niet. Op dat moment parkeert er een Cambodjaanse auto naast ons. Martin zegt tegen hem; ’if you get one dollar from him, I will pay you one dollar’. Dat had hij kennelijk niet verwacht want schoorvoetend loopt hij naar de andere auto, kijkt nog even achterom, maar steekt vervolgens de weg over om in de mensenmassa te verdwijnen... -we hadden hem bijna geloofd… de man met de voorbeeldfunctie-

We lopen naar de entree van het paleis, waar we binnenstappen in een oase van rust. Binnen de muren van dit paleis lopen we in prachtige paleistuinen en kijken binnen in het kabinet, de residentie, de wachtkamer, de zilverpagode en bij Boeddha's voetstap.



Het paleis vormt met zijn vergulde puntdaken en poorten een van de meest opvallende monumenten van deze stad. Het paleis werd destijds met Franse hulp gebouwd aan de oever van de Tonlé Sap-rivier. De ommuring heeft aan iedere zijde een toegangspoort, maar alleen de Overwinningspoort leidt direct naar de Troonzaal aan de oostzijde. Vroeger mochten alleen de Koning en Koningin deze poort gebruiken, maar tegenwoordig mogen hoogwaardigheidsbekleders er ook onderdoor lopen. Het complex en de tuinen worden erg goed onderhouden, dat kunnen we niet alleen zien aan de staat waarin ze zich bevinden, maar ook aan de manier waarop er met precisie gewerkt wordt aan het herstel van de fresco's, die de binnenmuur versieren.

Omdat het paleis wel midden in de stad is gevestigd, maar toch ook direct aan de boulevard ligt, maken we nog een wandeling langs de oever van de rivier om vervolgens weer in de auto te stappen en naar een lokale markt in de binnenstad te rijden. Wat we hier zien, horen, ruiken en proeven is werkelijk fantastisch! Het is een grote verzamelplaats van mensen die op welke manier ook hier zijn of haar geld verdient. We zien dat de leveranciers op hun brommertjes hun dagverse waar afleveren bij de eigenaren van de kraampjes; een van de brommertjes is afgeladen met -nog levende- kippen!



De dames van de 'versafdeling' staan op blote voeten tussen het verse vlees heen en weer te dansen, terwijl de verkopers van vis en zeedieren hun waar in bakken heen en weer laten spartelen en de filets vol in de zon laten drogen.



Terwijl  de kinderen tussen het afval spelen, genieten de moeders op hun beurt van 'Bingo'.



Even verderop komen we op de beautyafdeling en proberen honderden kapsters, manicures en pedicures hun klanten tevreden te stellen. Mocht dit iets te benauwend zijn, kun je altijd nog naar de ‘buiten-kapper’. Natuurlijk zijn er ook hier mensen die slapend rijk denken te worden.. -de foto's spreken voor zich!-



Als we vanaf de markt terug lopen naar onze auto, vragen we ons hardop af, waarom Phnom-Penh toch zo negatief wordt beschreven door sommige toeristen. Op ons maakt de stad, vooral na een dag als vandaag, een bruisende en levendige indruk met voor iedereen wat wils. Niet alleen de restaurants en diverse cafe's nodigen uit om aan te schuiven, maar ook is er genoeg cultuur waardoor deze stad echt een bezoek waard is. Het verkeer zou misschien nog een negatieve stempel kunnen drukken op het reisplezier, omdat de brommers en tuktuk's per honderden tegelijk aan je voorbij razen. Terwijl we rechts rijden én rechts sturen, ervaren we het helemaal niet als vervelend om hier te moeten rijden. Het heeft voor ons juist een heel groot voordeel: omdat de brommers hier erg vaak aan de rechterzijde inhalen, laten we ons niet verrassen omdat we ze daardoor juist goed in de gaten kunnen houden. Een enkele keer drukken we met de bull-bar tegen een brommertje aan waarna hij snel naar de zijkant gaat.

We blijven vannacht in het Nawin Guesthouse logeren. Een prima hotel met een geweldig uitzicht over de stad. -wat wensen we nog meer!-