Op route door de Filippijnen

Beste allemaal,

Onze reis gaat verder in de Filippijnen, een republiek in Zuidoost-Azië. Het land bestaat uit 7107 getelde grote en kleine eilanden in de Grote of Stille Oceaan, waarvan er ca. 1000 permanent of tijdelijk worden bewoond. Overgrote delen van deze eilanden zijn niet meer dan onbewoonde zandbanken en rotsachtige riffen; heel veel van deze eilandjes hebben nog niet eens een naam!



Politiek gezien is de Filippijnen een bewogen land. We merken dat direct aan de houding en het gedrag van de mensen. Sinds de onafhankelijkheid is het land niet erg stabiel op economisch en politiek gebied. Een van de meest geduchte presidenten van de Filippijnen was Ferdinand Marcos, die tussen 1972 en 1986 als een dictator het land bestuurde met behulp van de Amerikanen. Na zijn gedwongen aftreden kwam het land in een soort machtsvacuüm terecht en er ontstond een enorme corruptie in de politieke wereld. De daarop volgende presidenten hebben geprobeerd de Filippijnen weer uit het financiële dal te halen, maar ook zij werden beschuldigd van en veroordeeld voor corruptie. Mede hierdoor zijn er in het land nog steeds diverse rebellengroeperingen en afscheidingsbewegingen actief.

We hebben veel gelezen over mogelijke onveilige situaties voor ons als buitenlandse reizigers én het daarmee samenhangende negatieve reisadvies. We worden gewaarschuwd voor het mogelijke drogeren in taxi’s en in lokaal openbaar vervoer of erger, mogelijke ontvoering. Het zijn angstaanjagende berichten, maar we weten dat dit altijd en overal kan gebeuren. We willen niet aan deze doem-scenario’s denken en zolang we ons aan de ‘gedragsregels’ van het land houden, hebben we niets te vrezen. Wij reizen hier op de Filippijnen over het eiland Luzon, het noordelijke eiland van de Filippijnen en tevens een ‘veilig toeristen-eiland’. Met een gehuurde auto trekken we twee weken over dit indrukwekkende deel van de Filippijnen. We voelen ons opeens heel erg ver van de ‘westerse’ wereld.

Dag 195 tm 209 – Vrijdag 10 mei 2013 tm vrijdag 26 mei 2013
We hadden geen tien minuten later moeten landen op Manila, de hoofdstad van de Filippijnen. Wanneer we vanaf het vliegveld de terminal binnen lopen, slaat de bliksem op nog geen honderd meter afstand ‘ergens’ in. Het is al laat op de avond, het is donker en de verlichting gaat spontaan uit, maar noodgeneratoren voorzien de terminal direct van stroom. Vanaf dat moment is het noodweer in Manila. Kennelijk is het hier de gewoonste zaak van de wereld, want niemand die schrikt of verontrust om zich heen kijkt. Wij zijn in ieder geval blij dat wij ‘al’ geland zijn. We lopen naar de douanecontrole, krijgen een toegangsstempel voor maximaal drie weken, pakken onze koffers van de band en kunnen direct naar buiten lopen. Is dit land erg vriendelijk voor toeristen of hebben de douaniers vrij vandaag, want er is totaal geen (paspoort-)controle geweest. -Op welke manier dan ook ook-.

Aangezien we ons niet als ‘toeristen’ willen gedragen, pakken we een gele taxi. Dit betekent, dat we geduld moeten hebben… Voor een rit met een ‘gele taxi’, een ‘gemeterde taxi’ waarvan je zeker weet dat je het juiste bedrag voor de rit betaald, moeten we achteraan in de rij aansluiten en wachten tot er een taxi beschikbaar is. Voor ons staan ongeveer 30 mensen en we schatten in, dat het wel ‘lekker door zal lopen’, maar dat blijkt een verkeerde inschatting, wanneer we halverwege de rij al meer dan een uur wachten. Tijdens het wachten slaat de bliksem vlakbij, op diverse plekken in. -De klappen zijn soms zo hard dat zelfs de Filippijnen geschrokken wegduiken-. Rond 21:00 uur kunnen we instappen en de chauffeur brengt ons naar de wijk Makati City, althans, na de nodige omzwervingen, want ‘hij is niet zo bekend met Herald Suites’… ;-) Bij het instappen moeten we er wel op letten dat de chauffeur zijn meter aanzet, want daar wordt nog wel eens mee gesjoemeld. –Een taxirit van een half uur kost ons 200 pesos (€ 4,-)…-

Het wordt toeristen afgeraden om zich ’s avonds op straat te begeven, maar ook overdag hebben we er deze eerste dagen in Manila veel moeite mee om ons op ons gemak te voelen. We lopen daarom een beetje ‘onwennig’ naar het treinstation. We voelen ons absoluut niet onveilig, maar wel ongemakkelijk, vooral omdat we merken dat we ‘een bezienswaardigheid’ zijn. Op sommige momenten staan hele groepen mensen ons met open monden aan kijken. -We steken dan maar snel een hand op en spontaan gaan er 30 handen de lucht in-.

Met de trein reizen we naar station ‘Centraal’ en lopen naar Intramuros. De stad Manila maakt een sombere, grijze en daardoor trieste indruk op ons. Smog is daar één van de grootste oorzaken van. Om deze smogvorming enigszins te beperken, heeft de overheid het in Manila zo geregeld dat auto’s met een kentekenplaat dat eindigt op een bepaald cijfer, op vastgestelde dagen niet in bepaalde wijken mogen rijden.



Het is erg warm en drukkend en omdat we erg graag even in de schaduw willen zitten, laten we ons ‘overhalen’ door een –zoveelste- fietstaxichauffeur die ons een ‘sightseeings-fietstour’ aanbiedt. Bij hem zitten we ‘overdekt’ en worden we in een half uur langs diverse gebouwen en monumenten door de wijk Intramouros geleid. Dit is de oudste wijk en het historische hart van Manila. In deze wijk staan nog veel overblijfselen uit de Spaanse tijd. Er zijn voor ons –gek genoeg- maar weinig fotomomenten, omdat ieder gebouw van waarde er verlaten bijstaat of inmiddels een geheel nieuwe functie heeft gekregen. We begrijpen, dat het politieke bestuur weinig tot geen geld beschikbaar stelt om de Filippijnse cultuur en haar historie te bewaren. Mede ook door de enorme vervuiling lijken de meeste (historische) gebouwen aan hun lot overgelaten en lijken het meer ‘ruïnes’.

Wanneer we onze fietsgids willen betalen, probeert hij ons een 2x zo hoog bedrag te bedingen. –Tja, dit hadden we al verwacht-. Uiteraard heeft hij ‘opeens’ geen wisselgeld op zak. Zelfs wanneer we geld bij een verkoopstalletje wisselen om hem te kunnen betalen, bestelt Meneer De Fietstaxi, zonder dat wij dit in de gaten hebben, ‘even snel in het Filippijns’ een fles water die verrekend wordt met het wisselgeld. Binnen no-time maakt hij de fles soldaat en dit allemaal buiten ons gezichtsveld. Gelukkig ziet Margrethe nog net dat hij de fles weggooit en kunnen we uiteindelijk het juiste bedrag omwisselen. Het gaat voor ons allemaal nergens over, want die 20 pesos (€ 0,40) hadden we heel graag met veel liefde voor hem willen betalen, maar het geeft aan in wat voor een ‘vechters- en overlevingswereld’ deze mensen hier wonen en leven.



Om wat af te koelen lopen we naar één van de grootste overdekte winkelcentra van Azië, de SM-mall. –In de Filippijnen dé grootste shoppingmall- We voelen en zien ook hier weer het schrijnende contrast tussen arm en rijk. De gefortuneerde Filippino’s doen zich hier, zonder enige belemmeringen, te goed aan alle luxe en comfort, terwijl bij de entree van het gebouw de armen staan te bedelen om een paar peso’s. Bij iedere ingang –van winkel tot bank tot autodealer- staan veiligheidsagenten te fouilleren. Er wordt vooral gecontroleerd op wapenbezit. Met een stokje tikken ze op je rug om te controleren of er geen wapen tussen je broekriem geklemd zit. –In twee strikt gescheiden rijen worden de dames door de dames-guards gefouilleerd en de heren door de heren-guards-.



Grote luxe auto’s delen de weg met een on-tel-baar aantal Jeepney’s en tri-bikes (brommer of fiets met aangebouwd zijspan). Een Jeepney is het goedkoopste vervoermiddel op de Filippijnen. Een ritje kost ongeveer 8 pesos (minder dan € 0,10). De oorsprong van de Jeepney ligt in de door de Amerikanen achtergelaten jeeps na afloop van de Tweede Wereldoorlog. Het zijn verlengde ‘jeeps’, die beschilderd zijn in felle kleuren en voorzien zijn van texten of ‘international brands’ zoals Shell, Coca-Cola of Repson. Het liefst heeft de eigenaar ze voorzien van zo veel mogelijk blinkend chroom en spatlappen in allerlei vormen.
Achter de bestuurder, in de ‘laadruimte’ zijn twee lange bankjes geplaatst waarop –officieel- ongeveer 12 mensen kunnen zitten. In werkelijkheid zijn dat er soms wel 30! Niet alleen de bankjes en de ‘beenruimte’ zijn afgeladen, maar ook op het dak zitten mensen en de laatste passagiers hangen aan de zij- of achterkant.

In het centrum van Manila wonen ongeveer twee miljoen mensen. In de wijken hier omheen leven nog eens dik 15 miljoen mensen in verschillende wijken van Metro Manila. Deze variëren van ‘business-wijken’ tot de vele achterstands- en sloppenwijken.

We lopen langs buurten waar de straten één grote verzamelplek zijn; een autogarage op de hoek, pawnshops (pandhuisjes) en junkshops (Inkoop en verkoop 2de hands) waar werkelijk alles verhandeld wordt.



Eettentjes waar gebakken duizendpoten en spinnen op een schaal aangeboden worden en dit alles te samen ommuurd door sloppenwijken die gesitueerd zijn naast ernstig bevuilde rivieren, langs verlaten treinsporen of direct naast een drukke hoofdweg. De mensen leven hier op én van de straat. De overheid zegt, dat er in Manila ‘slechts’ 20% stadsarmen wonen, terwijl hulporganisaties aangeven, dat er wel tussen de 40 tot 50% stadsarmen in de sloppen wonen. Er zijn zelfs getallen bekend over de Filippijnen, waar gesproken wordt over een armoedegrens van bijna 70%, maar we hopen dat dit niet waar is…

Het contrast per wijk is zo duidelijk zichtbaar, de ‘dure’ skyline van Makati City naast de sloppenwijken. De overgangen van de wijken ‘van rijk naar arm’  kenmerken zich door keurige asfalt dat overloopt in kapotgereden puinwegen. De wijken bij de havens zetten ons met beide benen op de grond. Het is voor ons hartverscheurend om te zien hoe de mensen hier (over)leven. Kinderen die spelen met een verroeste uitlaat of een kapotte plastic stoelpoot. Mensen die zich wassen in het vervuilde water. Letterlijk krotten waar geen elektriciteit is, geen schoon water stroomt en toiletten zijn. Huizen zijn waarschijnlijk tegen elkaar aangestapeld om enige stabiliteit te creëren. Deze huizen bestaan uit niets meer dan karton, houten planken, lappen en plastic dat bevestigd is tegen ‘betonbewapening’. We vragen ons hardop af, wat er gebeurt als er ergens midden in deze sloppen een brand uitbreekt. Hoe moeten mensen in paniek deze hutten verlaten? Ze kunnen nergens naar toe. Soms wonen er wel drie gezinnen boven elkaar. Geboortebeperking kennen ze (helaas) niet, dus gezinnen met vier tot soms tien  kinderen zijn geen uitzondering op een paar vierkante meter.



Natuurlijk kennen we allemaal de beelden van TV en media, maar om hier nu te zijn, om dit te zien… We voelen ons zo ontredderd, dit gevoel is moeilijk te beschrijven. We kunnen hiervoor onze ogen niet sluiten en we wisten vooraf dat dit confronterend zou zijn, maar het raakt ons dieper dan we hadden kunnen vermoeden. Vooral als we zien, dat de sloppen letterlijk tegen de villa’s van en 5*-hotels voor de rijken zijn aangebouwd. De sloppen kijken letterlijk uit op de enorme billboards waarop o.a. McDonalds, Nivea en Estate Agents hun producten aanbieden. –Hoe bizar!-



Met minder dan Php 16.800,- per jaar (€ 310,-) leeft bijna 30% van de Filippijnen onder de armoedegrens en veel mensen hebben geen sanitaire voorzieningen. De armen doen er alles aan om enkele peso’s te verdienen. Ze rijden met hun fietstaxi’s (tri bikes) door de steden, ze verkopen zelfbereide hapjes en fruit of, in het ergste geval, verzamelen ze afval, met name plastic, om aan het eind van de dag aan opkopers te verkopen.

Vanaf maandag trekken we noordwaarts het land in. We informeren bij de receptie van het hotel op welke wijze we dit het beste kunnen doen. We willen een auto huren, maar een auto zonder chauffeur bemachtigen lijkt een hele opgave, zeker als je niet in het bezit bent van een Filippijns rijbewijs. Uiteindelijk vinden we een ‘private’ verhuurder die Martin uitnodigt om bij hem op zijn kantoor te komen. Wanneer Martin door de taxi wordt afgezet bij het ‘hoofdkantoor’, kijkt hij verrast om zich heen. Via achteraf-steegjes komt hij bij een deur, vervolgt zijn weg via twee gangen en komt uiteindelijk in een woonkamer waar twee hoogbejaarde mensen enigszins stoïcijns naar een levensgrote TV zitten te kijken. Dat Filippijnen erg van herrie houden, blijkt ook nu weer, want de TV staat loeihard en ze zitten naar één of ander karaoke-programma te kijken. Wanneer Martin binnen loopt, kijken ze met nóg grotere ogen naar hem. Martin steekt zijn hand op en vervolgens lachen de twee oudjes vriendelijk en staren direct weer naar het grote scherm. Al snel komt er een meneer de kamer binnen die, in gebrekkig Engels duidelijk maakt, dat hij wel een auto aan ons wil verhuren, maar dan moet Martin wel ‘even zijn Filippijnse rijbewijs’ laten zien. Zowel ons Nederlandse, als ons internationale rijbewijs volstaan niet voor deze meneer. Zijn argument over ‘insurance’ is onvermurwbaar –iedere keer als meneer een ’S-klank’ in zijn woorden gebruikt, beweegt zijn enige boventand alsof deze er ieder moment uit kan vallen- en onverrichte zaken keert Martin terug naar de hotelkamer. Uiteindelijk vinden we via internet een auto zonder chauffeur en zijn we maandagochtend klaar om te vertrekken. -We slaan hiermee het advies om absoluut niet zonder chauffeur te rijden geheel in de wind-.

Onze rit vanuit Manila richting het noorden gaat via de ‘national road’. Er is wel een highway (SLEX) van Manila naar Tarlac City, maar omdat we de dorpen willen bezoeken nemen we de ‘national’ en ‘minor’ wegen.



Op deze wegen lijkt, is en gaat alles anders, dan we tot nu toe gewend zijn. Sowieso is rechts rijden weer even schakelen na een half jaar links rijden in Australië. Jeepneys, vrachtwagens en bussen zijn afgeladen met mensen, maar ook omgebouwde brommertjes vervoeren de meest ‘ongebruikelijke’ vracht. Van varkens, koeien, afvalkarton, plastic, kool en aardappels tot brommers en bamboestammen. -Iedereen rijdt als ‘kamikazechauffeurs’ door elkaar heen-.



Overvolle kruisingen worden geleid door één politieagent met fluitje! Voorrangsregels kennen ze ook in dit land niet en voorrang néém je dus gewoon. Het is in eerste instantie onvoorstelbaar dat er –bijna- geen ongelukken gebeuren, maar wanneer we zelf meerijden in deze verkeerschaos leren we al snel, dat wanneer je voorrang neemt er eigenlijk niets kan gebeuren. Niemand die zich irriteert aan de rijstijl van een ander, niemand die zich er aan stoort wanneer iemand haaks op het verkeer staat. Je neemt gewoon voorrang en dan krijg je ook voorrang. -Ingewikkelder is het niet-. Bij parkeergelegenheden staan zgn. traffic controlers die zwaar overdreven het verkeer staan te begeleiden wanneer je de parkeerplaats verlaat. –Rare jongens die traffic managers-.

Je moet hier constant alert zijn in het verkeer. In de dorpen moet je uitkijken dat je geen voetgangers plat rijdt of dat er een tri-bike, een jeepney of een bus in je zijkant geparkeerd wordt. Buiten de dorpen moeten we af en toe vol in de remmen, omdat in een bocht een vrachtwagen door zijn as is gezakt of door een betonnen brug weggezakt is of gewoon gekanteld is. -Je kunt je wel voorstellen dat afstanden afleggen er dus niet in zit-. Wanneer we een goede rij-dag hebben, rijden we bijna 30 km per uur, zo’n 250 kilometer per dag. Vooral de tri-bikes bepalen de snelheid op de weg. Ze rijden met duizenden op de wegen, vervoeren van alles en ze rijden het liefst allemaal tegen de middenstreep aan. -Kennelijk heeft iedere brommerrijder hier op de Filippijnen het recht om zo te rijden-. Zelfs wanneer er voor hen de mogelijkheid is om naar rechts te gaan, vertikken ze dit. Met gevaar voor eigen leven moet je er dan links of gewoon aan de rechterkant voorbij. Daarbij komt dat Jeepney’s en bussen het recht van de sterkste hebben. Om deze bussen of Jeepney’s aan te houden, staan de Filipino’s gewoon langs de kant van de weg, steken hun hand op en de buschauffeur stopt acuut zonder waarschuwing door knipperlicht of remlichten (want die werken bijna nooit). Dit herhaalt zich iedere vijf meter. -Vol in de ankers dus-. Ze kennen hier geen busstrook of parkeerhaven, dus ze staan -voor je het weet- stil op de rijbaan. Vooral wanneer het donker wordt, ontstaan er levensgevaarlijke situaties door die –niet werkende- knipper- en remlichten. We hebben verschillende keren in het donker moeten rijden en dat hebben we geweten! Auto’s, bussen, tri-bikes, Jeepney’s die zich als kamikazes over wegen begeven en dan kinderen die langs de weg spelen… -Jullie weten genoeg-.

De wegen zijn beter dan we vooraf hadden verwacht. Meestal ligt er asfalt, maar dat kan ook direct ophouden en overgaan in een kilometer ‘dirtroad’. –We missen onze Nissan-. Af en toe moeten we de berm in om niet onze bumper of uitlaat te verliezen in één van de vele gaten.



We rijden door dorpen heen waar we alleen stapvoets kunnen passeren. We kijken onze ogen uit door wat we hier allemaal zien, de wijze waarop de mensen leven en wat er allemaal om ons heen gebeurt.



Overal zijn ‘drive-inn’s’ en ‘home-stays’ waar je kunt overnachten. We rijden de eerste nacht het parkeerterrein op van ‘Peaches and Cream’, een drive-inn waar je keurig je auto onder de kamer kunt parkeren. De eigenaar vraagt ons voor hoeveel uur we de kamer willen huren? We schieten in de lach, want het wordt ons al snel duidelijk. We roepen iedere keer tegen elkaar ‘dat we alles een keer meegemaakt moeten hebben’, maar het slapen in een ‘peeskamertje’ heeft nooit onze ambitie gehad. -De sex-industrie is een fenomeen in de Filippijnen-. We moeten eerlijk bekennen, dat het een frisse kamer is, maar dat we ons voor de rest van het verblijf maar niet al te veel zaken hardop hebben afgevraagd. :-) We pakken nog een Jeepney naar Robinsson -de lokale supermarkt-, doen enkele boodschappen en lopen nog een rondje over de public market . Dit is een typische markt voor ‘echte’ lokalen, dus na vijf minuten houden we het voor gezien en lopen terug naar ‘Peaches’.


 
De eerste week rijden we een route langs de westkust van Luzon. Ook dit deel van de Filippijnen leeft in pure armoede. De wegen, huizen en voorzieningen verkeren in erbarmelijke omstandigheden. We stoppen af en toe in dorpen, ergens langs de weg of op een viaduct om te zien en te ruiken op welke wijze men hier leeft. Het enige contact dat we met de bevolking hebben, is vaak een vriendelijke lach of een zwaaiende hand. Het zijn opnieuw indrukwekkende beelden.



Wanneer we in een dorpje op een muurtje zitten, loopt er een ‘klein’ vrouwtje lachend een paar keer voor ons heen en weer. Iedere keer probeert ze ‘lichamelijk’ contact met ons te krijgen door met haar hand onze handen aan te raken. In gebrekkig Engels zegt ze: ‘You are so cute’. Wanneer we vragen waarom ze dat vindt, zegt ze: ‘Because of your nose!’ Daar hebben we nog niet eerder aan gedacht, maar onze neuzen zijn inderdaad zo anders dan de Filippijnse. We kopen verderop wat water bij de 7-eleven en daar staat ze alweer achter ons. Ze is duidelijk onder de indruk van ons. Ze vraagt of we bij haar thuis wat willen drinken, maar we slaan dit vriendelijke aanbod af.

De mensen wonen veelal in huisje van golfplaten, restafval of riet. Vaak hebben ze er geen elektriciteit, water- en rioleringaansluiting. De rijstvelden buiten de dorpen zijn dor en staan te springen om de nodige regenval zo lijkt het. Het zijn trieste beelden die we zien, waardoor we veel  respect voor de bevolking hebben. De wijze waarop ze (over)leven, zich van A naar B brengen, tevreden lijken of zijn met de dingen die ze hebben.

Het landschap van Luzon is er een van extremen. Het eiland is het grootste eiland van de Filippijnen en één van de grootste eilanden ter wereld. Beruchte actieve vulkanen zoals Mount Taal en de Mayon (onlangs nog in het nieuws vanwege een uitbarsting waarbij Europeanen om het leven gekomen zijn) liggen op Luzon. Wanneer we de westkust verlaten, rijden we het bergachtige noorden in. Hier gaan we de wereldberoemde rijstterrassen van Banaue bezoeken die op de werelderfgoedlijst staan. We moeten hiervoor de hoogste berg van Luzon ‘de Mount Pulag’ -met een hoogte van 2922 meter- in de bergketen Cordillera Central beklimmen.

Onze huurauto heeft moeite de steile haarspeldbochten en paden te beklimmen. Wanneer we naar de derde versnelling schakelen, heeft de auto net niet voldoende trekkracht om omhoog te komen. -Het wordt een lange klim naar Banaue!- We wanen ons in een totaal ander Filippijnen. Nog steeds wonen mensen in krotten langs de weg, maar het lijkt alsof de mensen hier zich meer socialiseren. De wegen zijn beter berijdbaar en schoner, de mensen dragen ‘schone en nette’ kleren, iedereen lijkt bezig te zijn met activiteiten om de dag door te komen. Daarbij draagt –in onze ogen- dit landschap ook bij aan een betere leefomgeving.

Omdat we niet weten hoeveel kilometer we per dag gaan afleggen vanwege de wegcondities, zijn we voor de overnachtingen aangewezen op wat we onderweg tegenkomen. We hebben geslapen in ‘peeskamers’, een rusthuis/ziekenhuis, diverse home stays en ‘echte min 2 sterren hokken’. ‘Rooms with a view’ zoals de Filippino’s het noemen, maar zo vreselijk bevuild dat we soms het douchen maar gelaten hebben omdat de kakkerlakken over je voeten heenlopen. Af en toe hebben we de kieren bij de ramen gevuld met wc-papier om de insecten te weren die op het ene lichtpuntje in de kamer afkomen en dan opeens met 100-en tegelijk door de kamer vliegen. Op blote voeten lopen is er niet bij en soms houden we onze bergschoenen aan om door een kamer heen te lopen. In één home-stay hadden we zelfs een elektrische douche! Een stroomkabeltje dat vanaf de muur naar de douchekop loopt –een soort van fitting- die het warme water regelt! Hoe het voelt om geëlektrocuteerd te worden, geen idee! -Gelukkig is het goed gegaan...-.

Het is al laat in de middag wanneer we -via een onverharde weg waarbij we gewaarschuwd worden voor een ‘sinking roadbed dat alleen toegankelijk is voor light vehicles’- Sagada binnenrijden. Sagada is bekend vanwege de grotten en rotsnissen, die al eeuwenlang worden benut als begraafplaatsen. Omdat het inmiddels is gaan regenen en de schemering al invalt, gaan we op zoek naar een home stay én een goede maaltijd.

De volgende ochtend worden we om 06:00 uur gewekt door het geluid van gillende varkens. Nou, we hebben een room with a view –dat is duidelijk- want er worden recht onder ons raam vier varkens afgemaakt. Goedemorgen! We zijn direct klaarwakker en zitten op de eerste rang! De dode dieren worden in de laadbak van een klein vrachtwagentje gegooid, de mannen stappen er met z’n achten bij in en wanneer één van de varkens nog een laatste keer schreeuwt, rijden ze het dorp uit. Waarschijnlijk naar de markt.

Net buiten het dorp bevinden zich de grotten. In de ‘Lumiang Burial Cave’ zijn vele tientallen doodskisten boven op elkaar tegen de rotswand  gestapeld. Om hier te komen moeten we afdalen naar de ingang van deze grot. De oude kisten zijn vervaardigd uit uitgeholde boomstammen waarvan het deksel is vastgezet met houten pinnen. De meer ‘recentelijk’ geplaatste kisten zijn gewoon van planken gemaakt. De kisten zijn opvallend klein, omdat de overledenen in de foetushouding in de kisten gelegd –of ingepast- worden.

In het nabijgelegen Echo Valley zijn de ‘Hanging Coffins’, doodskisten die tegen de bergwand hangen. Als we richting de hanging coffins willen lopen, worden we achterna gelopen door twee jongetjes. Al lachend proberen ze contact met ons te krijgen. ‘Hi guys, what’s your plan?’, vragen we ze. ‘You need guide to Echo Valley? There are different ways!, zeggen ze lachend. ‘We’ll show you the way, for 50 pesos each’. We kijken elkaar aan en voelen ons eigenlijk een beetje bezwaard om ons door deze twee jonge mannetjes naar Echo Valley te laten brengen, maar ze houden vol.



Trots lopen ze op ons vooruit en leiden ons via steile trappen en een route over de begraafplaats als ware gidsen richting de Echo Valley, terwijl ze ondertussen halt houden bij enkele spots om ons in prima Engels uitleg te geven. Als we bij Echo Valley aankomen, blijkt ook hier hun handelsgeest al goed ontwikkeld, want ze willen ons ook wel naar de ‘Hanging Coffins’ brengen. Zo nu en dan blijven ze even op ons wachten, want al zijn het maar kleine mannetjes –ze blijken 10 en 11 jaar te zijn en lopen op enkel een paar afgetrapte slippers-, wij kunnen ze maar moeilijk bijhouden op onze wandelschoenen over de spekgladde modderpaden. Af en toe zijn de paden zo steil en glad dat je moet uitkijken, dat je niet misstapt en enkele meters naar beneden valt. Halverwege vertelt één van de heren ons spontaan, dat er onlangs een ‘tourguide’ naar beneden is gevallen en daarbij om het leven is gekomen. –Motiverende informatie zo halverwege de klim-.



De hanging coffins zijn ‘familiegraven’. Ieder familielid wordt uiteindelijk bijgezet, beter gezegd bijgehangen aan de rotswand. -Best wel een luguber gezicht-. Dit was niet alleen vroeger zo, maar dit gebeurt momenteel nog steeds. Het is ons niet geheel duidelijk waarom deze familiegraven tegen een rotswand hangen of in een grot liggen, maar één van de verklaringen is, dat op deze manier de ziel van de mensen beschermd is tegen het kwaad. Als de kist namelijk boven de grond hangt, is de ziel van de overledene dichter bij de hemel. Om deze reden worden de overledenen ook niet in de grond begraven, want dan zou de ziel dichter bij de hel zijn. Ook hangen er enkele stoelen bij de kisten, maar de precieze verklaring hiervoor is ons nog niet geheel duidelijk. Één van de redenen is, dat de overledene op deze stoel vastgebonden is geweest tijdens de wake, daarna laat men de overledene op dezelfde stoel vanaf de rots naar de kist afzakken en wordt de overledene, ook hier, in de foetus-houding ‘gedwongen’ (waarbij soms botten gebroken moeten worden) en in de kist gelegd.



We klimmen via dezelfde route weer terug naar onze auto –ook nu weer via de begraafplaats…- en ook hier blijven de ‘tourguides’ in functie. We worden nog even geattendeerd op een graf van de ‘Padre’. De eerwaarde heeft een speciaal graf met een raampje; op deze manier kan iedereen hem zien en hem nooit vergeten. Wanneer we afscheid van onze gidsen nemen, probeert één van de heren nog een deal te sluiten; hij wil zijn slippers wel ruilen tegen de bergschoenen van Martin! Hmmm, … maatje 30 tegen maat 43...

We vervolgen onze route naar Banaue. Deze rijstvelden staan op de Wereld Erfgoedlijst, omdat deze rijstvelden al meer dan 2.000 jaar geleden zijn aangelegd en nog steeds gebruikt worden. In de rest van Azië zijn de rijstterrassen trappen van modder, terwijl het Ifugao-volk hier de muurtjes uit modder en steen heeft opgetrokken. Daarnaast hebben ze een uniek pre-modern irrigatiesysteem ontwikkeld dat nu nog steeds zorgt voor voldoende water.



Dan worden we opeens verrast door een lange rij stilstaande auto’s. –File… in de bergen?- Een immens lange rij auto’s met nóg meer mensen. Zonder overdrijven lijkt iedereen rustig en kalm en niemand lijkt zich druk te maken over het –ogenschijnlijk- lange wachten. Wat blijkt… door de enorme regenbui afgelopen nacht is er om half vijf vanochtend een enorme rotspartij naar beneden gevallen die de weg geheel blokkeert. Het enige hulpmiddel dat aanwezig is, is een bulldozer die geduldig schep-voor-schep de rotsen verplaatst.



Dat sommige mensen hier al vanaf vanochtend heel vroeg staan, is ons gelijk duidelijk. De passagiers staan, zitten en liggen in en naast de auto en vermaken zich prima. -Dit is zo’n bijzondere ervaring!- Niemand is ongeduldig, zelfs de kinderen zijn lief met elkaar aan het spelen om de tijd te doden. Het enige dat ons dan ook rest is aansluiten bij de lange rij auto’s. We pakken onze camera en lopen richting de bulldozer. –We vermaken ons door naar de wegwerkzaamheden te kijken en met enkele Filippino’s te praten, terwijl de Filippino’s zich vermaken door naar ons te kijken…-



Een Filippijnse file-ervaring is leuk, maar kost ons erg veel tijd. Om 15:30 uur kunnen we na ruim drie uren wachten eindelijk door. Het is inmiddels gaan regenen en omdat de hele stoet nu stapvoets achter elkaar rijdt, schiet het niet op. We hadden vandaag de rijstterrassen van Banaue willen bekijken en beklimmen, maar we komen daarvoor simpelweg te laat aan. We vinden onze slaapplek –op advies- bij Banaue View Inn, jawel… een room with a view... De buitenkant ziet er prima uit, binnen in de kamer is het even slikken! De douche werkt niet, insecten vliegen en lopen overal in de kamer, het toilet vult zich eerst tot de rand om vervolgens -op hoop van zegen- leeg te lopen, kasten waarvan de deuren aan onze handen blijven vastplakken, maar ach, het hoort er allemaal bij… -Uiteindelijk hebben we die nacht wederom heerlijk geslapen!- 

Filippino’s zijn dol op alles wat maar enigszins lawaai maakt of licht geeft. Overal en altijd hoor je doordringende boem-boem-muziek, waar mogelijk virtueel ondersteund door neonverlichting. Uit de Jeepney’s, op straat, in winkelcentra, overal klinkt een doordringende en snoeiharde bass-dreun, maar ook in de receptie van een hotel moeten we zo nu en dan onze stem verheffen om ons verstaanbaar te maken. Daar waar het in Nederland bijna onfatsoenlijk is om muziek te draaien, lijkt het hier meer een soort overwinning om de muziek zo luid mogelijk te laten klinken. Zelfs in éénzelfde winkel is het heel gebruikelijk om aan de voorzijde op een geheel andere muziekzender af te stemmen, dan aan de achterzijde. Het is de afgelopen nacht ook weer een hele muzikale ervaring geweest. Vanuit het dorp echoden de muziek en zangkunsten van de ‘Karaoke’-zangers en zangeressen zonder problemen omhoog vanuit het dal richting ons Min-Twee-Sterren-Slaaphok op de heuvels. Wat een herrie produceren die Filippino’s, niet normaal! En vals! -We weten inmiddels ook dat niet iedere Filippino een potentiële winnaar van Idols is!-

Al vroeg verlaten we onze ‘room with a view’ en slaan het ontbijt vandaag maar over… Wanneer we de auto willen starten, horen we ‘trrrrrr ….. trrrrrr’. Dat klinkt niet als een lege accu, dat IS een lege accu. -Gelukkig hebben we gisteravond onze auto zo geparkeerd, dat we hem kunnen starten als we de heuvel afrollen-.  :-)

De rijstterrassen van Banaue zijn schitterend om te zien! De meeste terrassen zijn aangelegd in de bergen. De keerwanden van steen die hiervoor gebruikt worden, zijn metershoog –soms wel vier meter- waardoor het vreselijk steile beklimmingen zijn om de velden uiteindelijk te kunnen bewerken. Via ingenieuze liersystemen en smalle paden weten de eigenaren van deze rijstvelden de oogst naar de wegen te krijgen voor transport richting de dorpen. We rijden naar een paar ‘viewpoints’ vanwaar we een geweldig uitzicht hebben op de terrassen.

Opnieuw wil de auto niet starten. De accu is weer plat, maar deze keer staan we met de neus van de auto bergopwaarts. Het enige voordeel is dat we op een helling staan. We laten de auto achterstevoren de weg af rollen, gokken erop dat er geen verkeer aankomt, gooien het stuur om en het lukt ons om in één draai de auto 100 graden te keren. -De zwaartekracht doet verder het werk…- Het enige nadeel is, dat we tot Manila –nog dik zeven uur rijden- de auto niet meer uit durven te zetten. In Manila aangekomen laten we de accu vervangen waarna het probleem verholpen is.

De route door het gebergte van noordelijk Luzon is prachtig. We rijden door bergdorpjes heen waar men leeft van de rijst-, koolvelden en van het water dat via gefilterde systemen door de goten langs de wegen neerwaarts stroomt. Het lijkt zo op het eerste gezicht schoon water. De hele familie wast zich er mee, vrouwen doen er dagelijks de was in, het hele dorp leeft ervan. Veel mannen zien we langs de weg wieden in de bermen. Eerst hebben we niet goed in de gaten wat ze precies doen, maar ze blijken op zoek naar kruiden en groente dat in de bermen groeit tussen het gras en het onkruid.

Door al het oponthoud moeten we ons reisschema aanpassen. We hadden graag de tweede week het zuidelijkste puntje van Luzon willen bezoeken, om er bij de actieve vulkaan Mayon te kijken en om er te zwemmen met walvishaaien. Er zijn namelijk wereldwijd maar enkele plekken waar dit kan. -Helaas gaat ons dit niet lukken-. De afstanden zijn niet het probleem, maar de drukte op de wegen er naar toe wel. We overwegen nog om een binnenlandse vlucht te boeken, maar de tijd is te kort. Stevig balen, want dit was een unieke kans geweest. We proberen het nog wel, maar wanneer we nog niet eens halverwege de route zijn, is er al geen doorkomen meer aan. -Helaas-

De derde zeer actieve vulkaan op Luzon is Mount Taal in de provincie Batangas ten zuiden van Manila. Via Lake Taal waarin zich deze vulkaan bevindt, rijden we langzaam weer noordwaarts naar Manila. We boeken de laatste nachten van onze reis in de wijk Tondo (barangay 168). Dit is een beruchte arme wijk die vooral door buitenlanders gemeden wordt. Tondo is bekend om de echte Filippijnse markten, maar ook berucht om de onveilige situaties en zakkenrollers. -Iets dat we dus meegemaakt moeten hebben!-  :-) We worden gewaarschuwd, dat we absoluut geen camera, sieraden of veel geld bij ons moeten hebben, als we de markt bezoeken. Het is er een drukte van belang. Ondanks de vele 'verbaasde blikken onze richting' kunnen we deze markt ook van ons lijstje afvinken!

Behalve een interessante cultuur en een prachtige natuur, hebben de Filippijnen ons ook vaak vreselijk laten lachen:

* Het kan een heel gênant moment zijn om te ontdekken, dat er in de openbare toiletten geen toiletpapier IN het toilethokje hangt, maar gewoon op één grote rol vooraan bij de entree van de toiletruimte… -Als de persoon die het laatste stukje toiletpapier heeft gebruikt, dit ook heeft gemeld bij de toiletdame, anders heb je dus alsnog een probleem-

* Voorrang krijgen we vaak. Niet alleen met de auto en bij de kassa, maar ook in het restaurant… als het om de afstandsbediening gaat. We hebben jullie al verteld van het oorverdovende lawaai; dit geldt ook voor de TV’s in de restaurants. Die staan van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat op maximaal volume! Toen wij op een avond even iets wilden eten, kregen we behalve de menukaart ook de afstandsbediening… -Konden we in ieder geval het volume even op MUTE zetten-  ;-)

* De Filippino’s houden van ‘controle’. Of het nu gaat om het volume van de TV of om het uitchecken bij de parkeerplaats, werkelijk álles wordt gecontroleerd en afgevinkt, zelfs spiegels worden onder de auto’s gehaald. Behalve de betaalde hulpkrachten, zijn er ook nog de ‘regelneef-burgers’. Allemaal gaan ze gekleed in een gele blouse of shirt en ze fluiten de hele dag op een speelgoedfluitje. Tegen betaling van een paar peso’s regelen zij het in- en uitvoegen bij parkeergelegenheden, zorgen ze er voor dat iedereen het zebrapad kan oversteken of zetten ze acuut al het verkeer stil als je wilt keren op de weg…



* Omdat we iedere keer weer zeggen, dat ‘we alles een keer geprobeerd moeten hebben’, hebben we ook het nationale Filippino-drankje Halo-halo (=letterlijke vertaling mix-mix) geproefd. We zijn naar een Jollibee (fastfood-keten) gelopen, omdat zij de allerlekkerste halo-halo maken. Een grote beker gevuld met allemaal lekkernijen, zo werd ons verteld. –Wij hebben inmiddels het idee dat de Filippino’s alles in dit drankje gooien, dat op dat moment voorradig is-. We proefden en zagen cake, ijs, cocosmelk, kidneybonen, kikkererwten, verschillende kleurtjes jelliebeans, bakbananen, stukjes bami (?), bamboescheuten (?). -Een erg verrassende smaaksensatie die door ons niet snel zal worden vergeten, maar die we niet perse nog een keer hoeven te beleven-.

* We hebben Buko (cocosrasp, gecondenseerde melk en geraspt ijs) en Wintermelon-drink (wintermeloen, een grote vrucht met zoet vruchtvlees) geprobeerd en dit smaakte ons heel erg goed!



We wilden de Filippijnen tijdens deze reis niet overslaan. We wilden zien hoe de mensen hier leven, hoe hun cultuur is, juist omdat we zo weinig van de Filippijnen wisten. We hebben gezien hoe dicht arm en rijk hier naast elkaar leven. Hoe corrupt dit land is en op welke wijze de regering in onze ogen veel te weinig brengt. De infrastructuur, leef- en woonomstandigheden, de medische zorg en de opleidingen voor kinderen zijn zorgelijk en slecht. In ieder dorpje of gehucht staan ‘reusachtige en in prima staat verkerende’ kerken, een groot contrast met de werkelijkheid eromheen! Het lijkt alsof al het geld in de kerken verdwijnt. Waarom is er geen toegankelijke en betaalbare hoofdverkeersader van noord naar zuid die de economie, leefbaarheid en veiligheid van het land stimuleert? Waarom biedt de regering niet 'iets of mogelijkheden' waar de mensen zich aan kunnen optrekken? In een stad als Manila lopen we langs een Medical Care Centre waar het bloedprikken gewoon op straat gebeurt, tussen het straatvolk in de verzengende hitte! De uitstoot van autogassen is zo dramatisch hoog. Maar wat wil je ook met al die bussen, Jeepney’s en tri-bikes. We zien pas de schone lucht weer, wanneer we bij het opstijgen met het vliegtuig door de dikke laag smog vliegen die boven Manila hangt. Op straat, in de parken leven de gezinnen, die geen dak boven hun hoofd hebben. Een oud matras waar twee naakte kleine kinderen op liggen te slapen. Wat voelden we ons nietig, toen we onze watervoorraad (6 liter) aan de moeder konden geven en zij ons met haar machteloze ogen aankeek. Waarschijnlijk kan zij hier twee weken van leven met haar gezin. Het enige dat we kunnen doen is een glimlach teruggeven. De norse uitdrukkingen die de Filippinos lijken te hebben, veranderen direct wanneer er een lach op hun gezichten verschijnt. -Ondanks dat velen blij mogen zijn, dat ze meer dan drie tanden hebben- Nog nooit hebben we zo vaak 'Hello ma'am, Goodday sir' gehoord!-

In het noorden van Luzon hebben we prachtige natuur gezien. We hadden ook naar één van de vele eilandjes kunnen gaan waar witte zandstranden zijn met mooie koraalriffen. Eilanden als Palawan of Bohol zijn toeristische trekpleisters, waar westerlingen zich waarschijnlijk meer op hun gemak zullen voelen. Dat kunnen wij na twee weken Filippijnen wel beamen. Maar dit is niet ons doel van deze reis. Er zijn momenten geweest, dat we bewust een achteraf plekje hebben opgezocht, zodat we even geen starende ogen op ons gericht hadden. Dat we 'heel even' niet een 'lange-blonde-blauwogige bezienswaardigheid' zijn. De afgelopen twee weken hebben ons de andere kant van de wereld laten zien. Een indrukwekkende en onvergetelijke ervaring!