Op route door Vietnam

Dag 282 tm 294 – maandag 5 tot en met zaterdag 17 augustus 2013

Vietnam! Fantastisch! We hebben er lang naar uitgekeken en het voelt heel bijzonder om in dit land te zijn. Het land wat wij vooral kennen van de verhalen over Ho Chi Mingh, Saigon en de Vietnam-oorlog of moeten we zeggen; het land dat we alleen maar kennen door de 15-jarige Vietnam-oorlog?

We hoeven nog geen 20 minuten op onze koffers te wachten, dit is het enige oponthoud om Vietnam binnen te komen. Kort gezegd: een eitje! We krijgen bij de paspoortcontrole nog enkele vragen over onze ‘CANCELLED’ stempels m.b.t. Vietnam, maar na onze uitleg over ons auto-grensavontuur kunnen we doorlopen. Dit is toch even een hele andere ervaring, dan drie weken geleden toen we met onze auto bij de grens van Vietnam stonden… We komen ‘gelukkig’ tijdens deze dagen in Hanoi geen enkele buitenlandse auto tegen, dus in dat opzicht voelen we ons niet benadeeld. Stel je toch eens voor, dat we links en rechts ingehaald zouden worden door Laotiaanse, Cambodjaanse en Chinese personenwagens! ;-) Nee, het is ook bijna onmogelijk, want het verkeer bestaat hier eigenlijk maar uit drie vervoersmiddelen; fiets-tuktuk-taxi’s, auto’s en scooters, héél véél scooters! We hebben de afgelopen maanden al veel scooters en brommers gezien, maar Hanoi spant op dit gebied wel de kroon.

Het straatbeeld wordt naast de vele ambachten bepaald door scooters en katoenen bloemenjasjes. ‘Bloemenjasjes’, denken jullie nu. Het lijkt hier wel een modeverschijnsel, want veel vrouwen dragen speciale jasjes met langere mouwen die over hun handen vallen wanneer ze op hun scooter rijden. Soms dragen ze nog een bijpassend mondkapje en de échte bloemenfan draagt er zelfs een bijpassende helm bij. Dat deze jasjes hier een onderdeel zijn van de ‘haute couture’ is wel duidelijk, want er zijn zelfs winkels die gespecialiseerd zijn in het ontwerpen en verkopen van deze jasjes en mondkapjes.



Het verbaast ons niet meer, want tijdens onze reis door Azië hebben we al meerdere opmerkelijke winkels gezien. Toch komen we hier in Hanoi weer enkele verrassende tegen. Winkels die zich specialiseren in kluizen, of vrieskisten –die overigens ín verpakking in de winkel staan-, of schilderij-aquaria, of ventilatoren, of kunststof klokken. We kunnen het zo gek niet bedenken of er is hier markt voor. Gek genoeg is zo’n winkel nooit de enige in zijn soort, want er zijn altijd minimaal tien buren die óók hetzelfde product verkopen. Dit geldt overigens voor alle Aziatische landen; het principe van een ‘uniek product presenteren’ kennen ze hier niet.

Doordat we al veel landen in dit deel van de wereld hebben bezocht, kunnen we niet tegengaan, dat we de landen onderling beginnen te vergelijken -soms bewust, vaak onbewust-. We moeten toegeven dat Hanoi ons tot nu toe het meest verrast. Hanoi is een vriendelijke stad waarbij de Franskoloniale invloed nog duidelijk zichtbaar en voelbaar is in de architectuur. Ook smaakt het Vietnamese broodje gezond hier erg goed –de smaak van de stokbroden overtreft hier zelfs de Franse baguette!- Door de hele stad liggen brede wegen die langs vele parken en vijvers leiden. Het centrum van Hanoi is bijzonder vriendelijk en toegankelijk met al haar terrassen en restaurants.



Het is niet een stad waar je als toerist dagenlang van het ene museum naar het andere loopt, maar wij vermaken ons hier prima. Openbaar vervoer, zoals stadsbussen of een metro, kent men hier niet en het is een genot om door de drukke straten van Hanoi te scooteren. -Hanoi verkennen op de scooter is ronduit geweldig!- We navigeren deze keer door de stad zonder 3G, maar dit is geen probleem en gaat ons prima af. Daarbij komt dat het centrum van Hanoi te overzien is en de meeste Hanoitianen bijzonder vriendelijk zijn en ons uitgebreid de weg wijzen wanneer we het zelf niet meer weten. Als we op een avond een jongeman aanspreken en hem de weg vragen naar het Hoan Kiem-district (waar ons hotel staat), aarzelt hij geen moment en begeleidt ons richting ons hotel. –dit betekent voor hem wel ‘even’ vijf kilometer omrijden…-

Dat het ook anders kan, ervaren we als we op een ochtend zonder benzine komen te staan. We zijn wat te enthousiast geweest en dachten dat we nog wel een stukje door konden rijden ‘in het rood’. De scooter houdt er acuut mee op en terwijl we ons -in de regen- al steppend voortbewegen, zien we een groepje mannen en vrouwen zitten. Een man schiet van zijn plastic krukje en al gebarend geeft hij aan, dat hij ons wel wil helpen. Voor jullie idee, dit zijn de mensen die op en van de straat leven. De dag begint voor hen vaak met plastic verzamelen, bier drinken en roken. Ze zitten in groepjes op kleine en lage plastic krukjes, die meer lijken op ‘opstapjes van Ikea’. Omdat het vandaag regent, zitten ze onder een groot zeil dat ze tussen de bomen hebben gespannen. Onderling verkopen ze vooral drank en sigaretten voor ‘weinig’. Wanneer de man ons aanspreekt, verwachten we dat hij ons wil vertellen waar we kunnen tanken, maar hij biedt aan om benzine voor ons te halen. –wij mogen zo lang wel even schuilen onder het zeil- Hij laat ons een oude 1,5 liter plasticfles zien en gebaart dat hij deze voor ons zal vullen. Noem het naïviteit of domheid, maar vooraf maken we geen specifieke prijsafspraken, behalve dan dat meneer twee biertjes voor zichzelf mee kan nemen voor zijn aangeboden hulp. -bier en sigaretten zijn een eerste levensbehoefte voor Vietnamezen-

Hij rijdt met de plasticfles in de hand op zijn scooter richting tankstation. Nog geen vijf minuten later komt hij terug met 1,5 liter benzine. ‘Wat een service, wat ontzettend vriendelijk!’, zeggen we tegen elkaar…  Nu hebben we deze man 120.000 Vietnamese Dong meegegeven, omdat we a. nog niet weten wat een liter benzine kost en b. omdat wij er zeker van willen zijn dat hij in ieder geval niet te weinig geld van ons meekrijgt. Één ding weten we wel zeker: van 120.000 Dong kun je ruimschoots én 2x 1,5 liter benzine én 2x twee biertjes kopen. Meneer stapt af, leegt de fles benzine in onze tank en loopt weg. Wanneer we hem vragen wat de kosten zijn, kijkt hij ons glazig aan en zegt ‘Thank you’. ‘Yes, thank you very much’, zeggen we tegen hem,’maar wat heeft het totaal gekost?’, vragen we hem vriendelijk. ‘Thank you’, zegt hij nogmaals en kijkt ons –nog steeds- lachend aan. ‘Did you buy two beer for yourself?’, vraagt Martin hem. Hij knikt en zegt ‘Yes’, dus hij verstaat ons prima. ‘Ok, that’s nice’, zegt Martin ‘but where is the rest of the money?’ Hij kijkt ons nogmaals lachend aan en steekt zijn hand uit en roept weer ‘Thank you’. Martin schudt hem vriendelijk de hand, maar laat hem deze keer niet meer los. Martin vraagt hem opnieuw waar de rest van het geld is, maar de man geeft aan dat ‘the rest of the money’ voor de service en benzine is. –benzine voor zijn eigen scooter…- Terwijl Martin zijn hand vasthoudt legt hij hem uit dat hij heel erg wordt bedankt voor zijn hulp en dat hij daarvoor een paar biertjes van ons krijgt, dat we ook zijn benzine voor de vijf minuten scooteren betalen, maar dat we de ‘rest of the money’ toch echt wel terug willen hebben. ‘No!’ roept hij luid en probeert zijn hand los te trekken, maar Martin houdt hem stevig vast. Hij mompelt wat, maar merkt aan Martin zijn reactie, dat hij zich op glad ijs begeeft en zegt ‘Ok, Ok!’ Een snelle rekensom maakt duidelijk dat we in ieder geval 40.000 Dong terug moeten krijgen. Met veel vijven en zessen geeft hij een briefje van 20.000 Dong terug, maar Martin geeft aan dat er toch nog een briefje van 10.000 Dong bij moet voordat we weggaan. Daar is hij het niet mee eens en loopt snel weg. Hij gaat weer tussen de mannen en vrouwen zitten en pakt een biertje. Hij dacht ons hiermee slim af te zijn, maar helaas… want de laatste 10.000 Dong heeft hij ons uiteindelijk wel terug gegeven, omdat hij zijn eigen plastic fles terug heeft gekocht. Huh? Zijn eigen plastic fles terug kopen? Ja, we zijn er op een gegeven moment zo flauw van, dat Martin de plastic fles pakt, waarmee meneer onze benzine heeft opgehaald. Martin legt uit, dat deze fles meegaat als souvenir naar Nederland. Nu zijn plastic flessen in deze landen zeer waardevol en veel meer waard dan 10.000 Dong, zo ook voor deze man. Uiteindelijk hebben we dus wel ‘the rest of the money’ terug gekregen en laten we meneer stampvoetend en vloekend achter, terwijl wij met piepende Poh-banden de straat uit rijden!

Ondanks de chaos in het verkeer, rijden we dagenlang zonder enige problemen door deze geweldige stad. We hebben geen vervelende situaties meegemaakt en we kunnen concluderen, dat er hier waarschijnlijk bijna geen ongelukken gebeuren, omdat men langzaam rijdt –op de snelweg rijdt men gemiddeld 60 km/u- en omdat men constant anticipeert op zijn/haar mede-weggebruikers. Vriendelijkheid en tolerantie zijn de kernwoorden in het verkeer voor de Vietnamezen. Als we als voetgangers de drukke wegen oversteken, voelt dat dan ook alles behalve beangstigend en vervelend.

We hebben een geweldige locatie gevonden in de Oude wijk van Hanoi. Ons hotel staat namelijk in hartje centrum, een lawaaiige en bedrijvige handelsbuurt. De meeste straten zijn genoemd naar handelsgilden die er vroeger waren gevestigd. Het woord ‘hang’ waar bijna iedere straatnaam mee begint, staat voor ‘handel’. Vooral ’s avonds is het heerlijk om door deze wijk te slenteren, ergens te eten en de drukte te aanschouwen.



Ook hier in Hanoi speelt het leven zich af op straat. De straten bestaan uit winkeltjes, kleine eethuisjes en ‘buishuizen’ –smalle huizen met een aanzienlijke lengte van soms wel 80 meter-. Langs de drukkere stadswegen staan vooral de kleurrijke moderne hoge smalle ‘rakethuizen’.

De eerste avond worden we uitgenodigd door Tony, de jonge manager van het Golden Time Hostel 2 waar we verblijven. We mogen bij hem en zijn gezin komen eten. Natuurlijk nemen we zijn uitnodiging van harte aan en we willen vanavond graag nader kennis maken met het Vietnamese leven. We rijden om half vijf op de scooter naar zijn ‘raket’-huis in het Hoan Kiem District en als we de straat inrijden, verwelkomen alle buren ons hartelijk door ons toe te lachen, te zwaaien en ‘Hello, hello!’ te roepen. Hier komen geen toeristen… -dat is duidelijk-

Wanneer Tony de voordeur opent, blijkt dat we de garage binnen stappen; de entree van de woning. De woning is absoluut niet breder dan 3 meter. ‘Dit bedoelen ze dus met ‘raket’-woningen’, zeggen we tegen elkaar. Via de enorm steile wenteltrap bereiken we de eerste verdieping. Hier woont de schoonfamilie van Tony (moeder en zus van zijn vrouw). Het is een ruimte van hooguit drie bij vier meter. Er staat niets; geen bank, geen stoel, geen tafel of bed. Er staan drie kasten op rij langs de ene muur en er hangt een groot TV-scherm tegen de andere wand. Men woont, zit en slaapt op de grond. Via de -voor ons gevoel- steeds steiler en kleiner wordende wenteltrap komen we op de tweede verdieping. Hier woont Tony met zijn vrouw en twee kleine kinderen. De kamer is ‘gezellig’ leeg, maar ook hier staat een wandmeubel voorzien van TV en radio. De laatste klim is naar de derde verdieping waar de keuken is. Op verzoek van de gastheer nemen we plaats op de grond en drinken er een biertje. Helaas is Tony de enige in het gezelschap die redelijk goed Engels verstaat en spreekt. Dit is één van de dingen die we momenteel wel erg missen: een goed verstaanbaar en inhoudelijk gesprek voeren, dat verder gaat dan de vraag naar onze namen en ‘where from?’. We hadden graag veel meer van de familie en Vietnam te weten willen komen, maar het zit er niet in. Tony zijn vrouw heeft een fantastische maaltijd bereid en gezamenlijk zitten we op de grond te eten; op deze manier krijgen we toch nog wat van het échte Vietnamese leven mee. -de hartelijkheid is bijzonder groot- We worden van allemaal lekkers voorzien; onze kommetjes worden iedere keer opnieuw rijkelijk gevuld met vis, vlees, groenten en rijst. Al snel proeven we dat één van de specialiteiten van de gastvrouw orgaanvlees is... –dan is zelfs een lauw biertje erg lekker!-



Op een gegeven moment zitten we nog maar met z’n drieën -Tony en wij- te eten en vragen we ons af waar de rest van het gezelschap is gebleven. Wanneer we na het eten Tony hartelijk bedanken voor zijn gastvrijheid en het heerlijke diner, blijken de andere familieleden in de andere kamers te zitten. We verbazen ons erover dat alleen de gastheer zich vermaakt met zijn gasten. Iedereen is inmiddels afzonderlijk ‘van tafel’ gelopen om andere dingen te doen. In Nederland blijft iedereen juist zitten om nog even gezellig met zijn allen na te tafelen… -rare jongens, die Vietnamezen-

Wie Vietnam zegt, zegt Ho Chi Minh (Brenger van Verlichting). Hij was de leider van de Vietnamese onafhankelijkheidsstrijd. In Hanoi bezoeken we de laatste rustplaats van Ho Chi Minh; het Ho Chi Minh mausoleum. Vlakbij liggen de botanische tuinen, waar de paalwoning staat waar Ho Chi Minh van 1958 tot 1969 woonde en waar het presidentieel paleis ligt.

Op een regenachtige dag bezoeken we het waterpoppentheater en de Tempel van de Literatuur. Het poppentheater is een Aziatische traditie die dateert uit de 11e eeuw en is ontstaan toen dorpsbewoners elkaar in de rijstvelden vermaakten met het poppenspel. De poppen zijn gemaakt van hout en worden daarna gelakt. In ondiep water worden de poppen op houten stokken door de poppenspelers ‘bespeeld’. De poppenspelers staan verstopt achter een scherm, waardoor het lijkt, alsof de poppen over het water dansen. ‘Gelukkig’ duurt de voorstelling voor ons niet langer dan drie kwartier; we zitten opgevouwen en bekneld in de stoeltjes die écht niet geschikt zijn voor mensen langer dan 1.60 meter. ;-)



Vervolgens stappen we op de scooter richting De Tempel van de Literatuur. Dit is het oudste bouwwerk van Hanoi  en is gebouwd naar het voorbeeld van de oorspronkelijke tempel van Confucius in de Chinese stad Qufu.

De Tempel van de Literatuur is erg mooi. Daarna lopen we langs het Ho Tay meer. Het is er een drukste van jewelste! De mensen komen hier met hun families om te ontspannen. We lopen langs de boulevard en overal staat men te vissen. De hengelsport leeft hier nog in de jaren 1800, want de moderne werphengel bestaat hier uit een haak, een stuk lood, een draad, een bamboestok en een blikje. De visser heeft zijn vuist in het blikje geklemd en draait behendig met zijn pols de draad om het blikje heen. Met gemak werpen ze vervolgens de haak vijftig meter het water in. -mét succes, want men vangt er de grootste vissen mee-



Iedere keer als we door de straten scooteren, vallen de lange rijen aaneengesloten terrasjes, winkeltjes en stalletjes ons op. Terrasjes creëren ze door een paar tafeltjes en kleine krukjes bij elkaar te zetten, terwijl ze een grote kan met ijsthee in het midden zetten. Eten en drinken is ook voor de Vietnamees duidelijk een sociaal moment.



Wat betreft de souvenirshops; deze verkopen álles! Slangen op sterk water, de typisch Vietnamese strohoedjes, propaganda posters of geborduurde tasjes. Ook spullen van de bekende merken worden natuurlijk aangeboden. Men is hier in het bijzonder gericht op de trekking-toerist. Voor minder dan 5 USdollar heb je een ‘originele’ nep-North Face rugzak, een ‘originele’ nep-Columbia broek of een ‘origineel’ nep-Mammut jack.

We gaan een paar dagen naar Sa Pa in Noord-Vietnam. Dit bergdorp, 400 kilometer ten noorden van Hanoi, is omgeven met immense rijstterrassen en ligt op de oostelijke helling van het Hoang Liengebergte, ook wel bekend als de Tonkinese Alpen.



Vanuit Sa Pa willen we een route lopen door de dorpen waar de bergvolken wonen. Het wegennet in het noordelijk deel van Vietnam is erg slecht en om in Sa Pa te kunnen komen, moeten we eerst tien uren reizen met de nachttrein van Hanoi naar Lao Cai. We hebben een slaapcoupé geboekt, dus ‘sightseeing’ zit er niet in. Vanaf Lao Cai moeten we daarna nog een kleine 35 kilometer met de bus naar Sa Pa.

Om 21:50 vertrekt de trein uit Hanoi en we delen de coupé met een Duits stel. Nadat we over en weer over onze reiservaringen vertellen, proberen we wat te slapen. We hebben de luxe van een softsleeper-coupé d.w.z. een smal stapelbed met matras, maar ondanks dat is het behelpen in de kleine en benauwde ruimte. Af en toe remt de trein onverwachts zo hard, dat we onszelf goed vast moeten houden om niet van het matras af te rollen. Ook hebben we soms het gevoel dat de spoorrails niet helemaal parallel aan elkaar lopen, want de trein dendert en hobbelt met oorverdovend ‘gekrijs’ over het spoor.

Enkele Vietnamezen die een paar coupes verderop zitten zijn in ieder geval niet van plan te gaan slapen. Tot in de vroege ochtend houden ze ons wakker terwijl ze luidruchtig bier drinken en roken. Wanneer de trein om 7 uur ’s ochtends in Lao Cai aankomt en wij langs hun coupé lopen, is het niet te beschrijven wat voor een zwijnenstal deze feestgangers hebben achter gelaten. Maar dit is nog maar het begin van onze treinervaring… We hebben namelijk voor de terugreis de dagtrein geboekt –omdat we wat meer van de omgeving willen zien- en zullen hierdoor maar liefst 11 uren in een stampvolle Vietnamese wagon, of beter gezegd 'luidruchtige en vermakelijke attractie' zitten. Een ervaring die wij niet snel zullen vergeten! -maar hierover later meer-

Negen uren treinen in een donkere, kleine slaapcoupé breekt ons meer op, dan we vooraf hadden verwacht. Een minibusje wacht ons op en brengt ons naar ons hotel in Sa Pa. Het dorpje lijkt een beetje op een gemoedelijk Zwitsers wintersportdorp, maar met het grote verschil, dat de minimumtemperatuur hier in Sa Pa op +35 graden ligt.



We hebben een kamer met een geweldig uitzicht op de bergen en het dal! Wanneer we door de straten en over de markt lopen, worden we van alle kanten aangesproken door de lokale bevolking. Dachten we vooraf nog dat we een route moesten lopen om bij de bergvolken te kunnen komen... mooi niet; ze komen wel naar ons toe. Vrouwen en kinderen van het Zwarte Hmong-volk in traditionele kledij. Ze zijn gekleed in gekleurde geborduurde rokken en jasjes en dragen veel zilveren sieraden en mooie hoofddeksels.

De dames wandelen zonder pardon met ons mee en vragen ons hoe we heten en waar we vandaan komen. Uiteindelijk is het niet interesse, maar een aanleiding om ons hun zilverwaar en borduurwerk te verkopen. De eerste tien dames staan we nog vriendelijk te woord, maar daarna worden we al wat minder enthousiast. Laten we het zo zeggen, wanneer je een kort lontje hebt of wanneer je gevoelig bent voor volhardende verkooptechnieken, moet je dit deel van Azië ab-so-luut mijden. We worden echt iedere vijf minuten aangesproken of we ‘shopping for me’ willen doen of dat we een ‘very cheap guided tour’ door de bergen willen lopen. Op een gegeven moment lopen er wel tien dames met ons mee. Het is zelfs zo erg, dat de dames zonder schroom hun zilverwerk op onze tafel leggen, als we op een terras zitten en een kop thee drinken. Het vervelende is, dat ze zich er niets van aantrekken, als we ze vertellen, dat we geen interesse hebben en dat hun producten ons al voor de zoveelste keer worden aangeboden. De beste remedie is de verkoopsters gewoon volledig te negeren.

Na een stevig ontbijt lopen we een hikingtrip van dik 15 kilometer door het groene dal. We treffen het, want het is zonnig en het is helder. De looproute gaat langs steile paden en we passeren verschillende dorpen. Het bergvolk Hmong woont hier in huizen gemaakt van leem, twijgen, bamboe en riet. Het uitzicht dat we langs deze route hebben is prachtig.

Meestal boekt men ook de nachttrein voor de terugreis naar Hanoi, maar wij kiezen ervoor de dagtrein te nemen, omdat we op deze wijze nog wat van Noord Vietnam zien. We worden al vroeg in de ochtend opgehaald; 07:15 nemen we plaats in een mini-van die ons naar het treinstation in Lao Cai brengt. Onze tassen worden door de behulpzame chauffeur in de laadruimte gesmeten waarna vervolgens de laadklep de tassen keurig in een hoekje perst. We nemen plaats op de laatste twee vrije stoelen achterin het busje. Vol is vol, maar wat blijkt… In Vietnam is een bus pas écht vol, als er twee personen op één stoel  zitten, of als het gangpad ook bezet is en er geen tassen met etenswaar of andere koopwaar meer bij passen. Met andere woorden: er worden na ons nog zeker vier personen in het busje gepropt, tassen en rugzakken worden door de achterklep nog platter geperst. Ook worden er nog enkele tassen en manden met eten in en uit het busje gesjouwd. We aanschouwen het allemaal en zijn al lang blij, dat er geen beesten in de bus worden vervoerd. -dat had hier ook zomaar gekund...-

Vietnamezen hebben niet in de gaten in wat voor een prachtig land ze leven. Wij zeggen altijd dat Nederland zo plat is; de Vietnamezen wonen te midden van de bergen en aan zee. Het is voor ons onbegrijpelijk, dat er zoveel  rotzooi langs de wegen en in de steden ligt. Eerst vroegen we ons nog af waar al die troep vandaan kwam, maar het zijn de Vietnamezen zelf die geen enkel problemen mee hebben om er een rotzooi van te maken. Wanneer we door Hanoi lopen, zien we hoe vanaf één hoog zonder schroom het afval gewoon op straat gegooid wordt. Of het nu plastic, hout, een tv of etensresten zijn, alles wordt op straat gedumpt. In de stad zien we zo af en toe nog ‘gemeentewerkers’ met een veger en een bak rotzooi opruimen, maar wat we nu in de bus meemaken is voor ons bijna onvoorstelbaar! Voor ons zit een vrouw die haar afval keurig verzamelt in een plastic tas. Tijdens haar telefoongesprek tikt ze haar buurman op zijn schouder en gebaart of hij het raam even voor haar open wil doen. -wij verwachtten dat ze wat frisse lucht nodig had...- Nadat de man zo vriendelijk is geweest om hier gehoor aan te geven, gooit ze de hele tas met vuilnis naar buiten. (!!) De man doet het raam weer dicht en de dame gaat verder met haar telefoongesprek. Nog geen drie minuten later gaat aan de andere kant van de bus weer een raam open en gooit een andere passagier zijn afval in de berm. Op dat moment zakken wij zowat door onze stoelen heen van verbazing en willen we er maar al te graag iets van zeggen, maar zo gaat het hier nu eenmaal... -wij zaten er bij en keken er naar-

Omdat we vandaag dik elf uur in de trein moeten zitten, hebben we een eerste klas-kaartje gekocht. Alle tweedeklas-wagons hebben hardseats; houten zitbanken met een rugleuning onder 90 graden. De eerste klas heeft softseats met een verstelbare leuning waarmee we ruim 145 graden naar achteren kunnen liggen. Nu is een eerste klas-coupé in Vietnam vergelijkbaar met een in slechte staat verkerende tweedeklas-wagon in Nederland. Wanneer we in de trein stappen, hebben we de stoelen voor het uitzoeken. We hebben gereserveerde stoelen en we vragen ons even af waarom dit het geval is. Het is zo rustig in de wagon, waardoor we denken dat een eersteklas-ticket wellicht onbetaalbaar is voor de Vietnamezen. Dit blijkt een foute gedachte, want bij de eerste stop stroomt onze wagon vol met Vietnamezen. Luidruchtig komt de hele familie ‘Viet’ de trein binnenvallen. Het lijkt wel een invasie, maar het is voor ons een prachtig schouwspel om te zien hoe alle mensen elkaar helpen bij het opruimen van de bagage. De mensen lijken zich ook niet aan elkaar te storen, als iemand voor de zoveelste keer vraagt of hij er langs mag. -Daar ‘zitten’ we dan… twee westerlingen… de komende tien uur tussen ongeveer 50 Vietnamezen-

We zullen proberen te beschrijven hoe het is om tien uren lang in deze treinwagon te zitten of beter gezegd, te liggen. Wat we meemaken en zien, is in Nederland niet mogelijk. In Nederland zouden de mensen aan het einde van de rit de hele wagon hebben gesloopt en elkaar de trein hebben uitgeslagen. Hier niet; de mensen zijn heel aardig voor elkaar en tolerant naar elkaar toe. Net als in de bus, geldt ook hier, dat een wagon pas écht vol is, als ook de gangpaden bezet zijn. Bij binnenkomst positioneert men de rugleuning in stand ‘liggen’ en moeten wij dus verplicht onze leuningen ook verstellen, want anders gaat het ten koste van onze knieschijven. De familie ‘Viet’ heeft haar favoriete reishouding aangenomen! Vanwege de warmte trekt men alle gordijnen dicht en daar gaat dus ons fantastische uitzicht… -Daar ‘liggen’ we dan… twee westerlingen… de komende negen uren tussen ongeveer 50 Vietnamezen-

Wij bevinden ons in het theater dat ‘eersteklas’ heet, maar daardoor zijn we erg benieuwd hoe het er in de tweedeklas-wagons aan toe gaat. Martin gaat op onderzoek uit en worstelt zich door de mensenmassa heen. In de ruimten tussen de wagons bevinden zich het toilet en de rokers-ruimte, waardoor er een dikke grijze verstikkende rookwolk hangt. Martin werpt een blik in de WC, maar er liggen drie mannen te slapen en de WC is ‘buiten gebruik’. Eenmaal aangekomen in de tweedeklas-wagon is het net alsof je een kantine binnenstapt. Overal zitten en ‘hangen’ mensen. Overal ligt eten. Ook hier een grote, schreeuwende mensenmassa. Overal luide muziek; uit de speakers, uit de radio’s en uit mobiele telefoons. De mensen staren Martin aan, alsof hij van een andere planeet komt. Terwijl hij zich een weg baant door de menigte, voelt hij zich enigszins bezwaard om e.e.a. vast te leggen op camera.



De volgende wagon is een kopie van de voorgaande, maar als Martin de derde wagon binnenstapt, staat hij opeens in de restauratiewagon. In de keuken zijn de koks druk bezig met het fileren van vis en slachten van kip. De dieren verdwijnen gelijk in de soep- of rijstpan die op het vuur staat te pruttelen. Mensen staan geduldig te wachten totdat het gerecht over de toonbank wordt geschoven. In de wagon staan een paar tafels en stoelen waar een aantal gasten al uitgebreid -en vooral luid smakkend- zit te eten. De Vietnamees heeft een geheel eigen wijze van eten; je hoort niet alleen dat hij lekker eet, je ziet het ook. Alles wat hij niet lust of wat niet eetbaar is, wordt op de grond gespuugd of gesmeten. Jullie kunnen je voorstellen, dat het één grote zooi is in deze restauratie-coupe. –niemand lijkt zich te storen aan de rotzooi; men blijft tolerant-

Behalve in de restauratie is er ook in de rest van de trein geen gebrek aan eten of lekkernijen. In iedere wagon lopen verkopers druk heen en weer met manden vol frisdrank, water of bier. In een professorisch karretje bieden ze rijst, mais, gekookte eieren, brood, fruit en zoetwaren aan.



‘Heeft u ook gevulde koeken?’ Onafgebroken kopen de passagiers tien uren lang waar ze op dat moment trek in hebben. En iedereen koopt en eet maar raak! Vietnamezen eten echt overal én altijd, zo lijkt het. Ook in de trein heeft men natuurlijk meer dan genoeg afval, maar geen afvalcontainers. Het restafval verdwijnt daarom op de grond... Voor ons zit een aantal mannen hun gekookte eieren te pellen en laten vervolgens de doppen op de vloer vallen. Het fruit wordt geschild en de schillen verdwijnen onder de stoelen. Lege blikjes en plastic flessen worden, net als afgekloven maiskolven, tussen de stoelen weggestopt.



Omdat de wagon voorzien is van ‘airco’ mogen de ramen niet worden geopend. Dit is maar goed ook, want anders werd alles zonder pardon integraal naar buiten gegooid!

Omdat de ramen niet open mogen, blijven zowel de rook, als de geur van het eten in de wagon hangen en wordt het er niet frisser op. Het grote voordeel is, dat we er zelf middenin zitten. We eten en drinken maar gewoon met de massa mee. We kopen een smakelijke –lokale- lunch van één van de verkoopsters: sticky rice met snippers gekruide cocosnoot. Heerlijk!

Het is vermakelijk om te zien, drie heren spelen een bordspel… midden in het gangpad. Het spelbord ligt gewoon op de vloer in het gangpad en iedereen die er langs wil, stapt er zonder mopperen overheen.



Op een gegeven moment komen we er achter, dat onze buurman drie levende kippen in een plastic zak onder zijn stoel heeft liggen. De beestjes moeten er toch al zeker drie uren liggen, zonder ook maar één keer te hebben gekakeld.

Over geluiden en herrie gesproken? Op het moment dat de hele familie ‘Viet’ de wagon binnen stapte, was het gedaan met de rust. Het is niet normaal hoeveel herrie mensen kunnen produceren. We dachten dat een vrouw vlak achter ons nogal luidruchtig aan het bellen was, maar toen we omkeken bleek ze helemaal achter in de coupé te zitten. Wij zijn er inmiddels van overtuigd, dat men hier het liefst telefoneert als iedereen je kan verstaan. Privacy doen ze niet aan. Wanneer de ‘wereldberoemde’ Nokia-tune voor de dertigste keer binnen vijf minuten op volumestand maximaal door de wagon schalt en de sms-ringtonen veelvuldig door de wagon klinken, nemen we ons voor om ons er niet aan te storen. -tolerantie is het toverwoord tijdens deze treinreis- De jongeman die voor ons zit, heeft werkelijk al zijn contactpersonen tijdens de treinreis gebeld of gesmst. Achter ons ligt een dame naar muziek te luisteren… op haar mobiele telefoon. Nee, niet met een koptelefoontje op, maar met de speaker op maximaal. Voor ons zit een groepje mannen en vrouwen, die al nippend hun waterflesjes –gevuld met sterke drank- naar binnen werken. Naarmate de inhoud genuttigd wordt, wordt het stemgeluid van allen steeds luider. Wanneer weer één van de verkoopsters voorbij loopt, heeft ze bij dit groepje een aantal uitstekende klanten. Het gevolg is dat opnieuw de eierdoppen, schillen en alle overige afval wederom zonder schroom op de coupévloer verdwijnt. Niemand die zich stoort aan het gedrag van de ander. We zijn inmiddels tien uren verder en een hele ervaring rijker, want wat is het bijzonder om te zien, dat deze coupé vol vreemden zo bijzonder vriendelijk en tolerant is voor elkaar. –fantastisch!-

Over twee dagen vervolgen we onze reis naar China. Eerst vliegen we naar Hong Kong waar we onze visa moeten regelen en … kijken of we hier nog wat kunnen infiltreren en via NSA of Wikileaks informatie kunnen lekken… We weten dus nog niet vanuit welk land we ons volgende reisverslag gaan publiceren. Dat hangt mede af van wie ons politiek asiel wil verlenen… ;-)